Fatma Zeynep Çilek, tarihimize duyduğu bağlılığı yetenekleri ile sağlamlaştıran ve dünyaya yayılmasına öncülük eden bir sanatçı. Onun fırçasına değen her imge, her harf; yenilikçi bir formla ve renklerin coşkulu diliyle yeniden şekilleniyor.

Geleneksel sanatlarımızı, çağdaş sanatın kreatif dokunuşları ile yeniden yorumluyor ve bu çalışmalar dünya başkentlerinde sergilenerek, ziyaretçilerden büyük ilgi topluyor. Şuan Washington’da son sergisinin hazırlıklarını tamamlayan Fatma Zeynep Çilek ile sanatına dair altı tarihle doldurulmuş, şiirsel bir söyleşi gerçekleştirdik.

Hümeyra Yabar: “Letters of Allah” koleksiyonunuz için yeni ve heyecanlı bir yolculuk başlıyor. Eylül ayında Washington’da sergilenmeye başlandı. Koleksiyonunuzu hazırlarken, eserlerinizi böylesine başarılı bir yolculuğun beklediğini hissettiniz mi?

Fatma Zeynep Çilek: Küratörlüğünü ödüllü mimar Anna Caridi yapıyor. Öncesinde, misafirlerime bir davet vereceğiz. Köklerinden beslenen bir sanatçı dünyada her zaman ilgi görmüştür.

Hümeyra Yabar: Birçok önemli isimin eylülde “Türk Amerikan Toplumu Merkezi” açılış faaliyetleri kapsamında “Letters of Allah” koleksiyonunuzu ziyaret etmeleri bekleniyor. Bu da, İslam medeniyetinin dünyaya tanıtılmasında, modern dokunuşlarla kuvvetli bir rol oynadığınız anlamına geliyor. Çalışmalarınızın, dünya liderlerinin karşısında görücüye çıkacak olması nasıl bir duygu?

Fatma Zeynep Çilek: Selçuklu – Osmanlı; Çin’den Viyana’ya, Moskova’ya , Mozambik’e, Nijerya’ya kadar İslâmın bayrağını, güzelliğini, sanatını, tevazusunu, edebini, güzel ahlakını, yardım anlayışını, merhametini ve şefkatini, kıtalardan kıtalara taşımışlardır. Gururlanmak övünmek değil Rabbimize  şükretmek, teşekkür etmek yakışır.

Hümeyra Yabar: Yurt dışında sergilerinizi ziyaret eden sanatseverlerin, Doğu ve Osmanlı motiflerine ve sanatınıza karşı tutumlarından söz eder misiniz?

Fatma Zeynep Çilek: Avrupa Osmanlı’yı gizemli  bir kutu gibi görüyor. Merak ediyorlar. Yaptığım işlere bakarak Osmanlı mirasını çok iyi bildiklerini Doğu Batı sentezinin hasreti içinde olduklarını hissettim.

Bizdeki muhteşem sanatın pırıltı ve kıvılcımlarını bizden iyi gördüklerini hissettim. Yaptığım işlerde Osmanlı’nın izlerini gördükleri için heyecanlanıyorlar, umutlanıyorlar. Ben de yaşadığım şehir olan, padişehir İstanbul’un, medeniyetleri  bir arada yaşatma kültürünü  yeniden canlandırmaya çalışıyorum.

Hümeyra Yabar: Bir Türk ressam olarak, Avrupa’da sergiler açtınız, Osmanlı’nın izlerini taşıdınız. Bu sorumluluk duygusu çalışmalarınıza nasıl yön veriyor? Çalışmalarınıza katkısı nedir?

Fatma Zeynep Çilek:

“Gül saçtı 3 kıtaya şanlı bir Ulu Çınar kök saldı

Bilecik’te sinesinde Osman Hanın 

Havuzda gibi gezdi Akdeniz’de Barbaros 

Suları unutturdu kaptanına Avrupa’nın” 

Biz böyle bir çizgiden geliyoruz. Selçuklu-Osmanlı torunlarıyız. Bu bizim genlerimizde var. Çin’in batısını alan Karahanlılar’ın, Bağdat’ı başkent yapan Abbasiler’in torunlarıyız. Dünya bizim için küçük. Hedefimiz yıldızlara, gezegenlere, güneşe akın yapmak.

Hümeyra Yabar: Kadim kültürümüzü dünyaya yaymak için en iyi yolun sanat olduğunu söylüyorsunuz. “İslami sanatta rönesans lazım” deyip, dünyanın ilk çağdaş Esma-ül Hüsna sergisini açtınız.  Sanat yolculuğunuzda en güçlü motivasyonunuz neydi?

Fatma Zeynep Çilek: Motivasyon, konsantrasyon, moralizasyon…

Yahya Kemal’e “Osmanlı ordusu Viyana’ya nasıl gitti?” demişler, “Pilav yiyerek ve Mesnevi okuyarak” demiş.

Hareketli bir ailede ve çok kaliteli dostlar, büyükler arasındaydım her zaman. Şırnak, Adıyaman, Mardin, Urfa, İzmir, Muğla, İsviçre, Fransa, Basel, Roma, Venedik, Washington… Anlatsam roman olur. Kısa hali bu…

Hümeyra Yabar: Nişantaşı’nda güneş alan bir atölyede, kahve makinesi, kitaplar, tuvaller ve boyalar ile hem kendi dünyanızı hem de bütün dünyayı farklı formlarda ve tonlarda renklendiriyorsunuz. Nişantaşı’nda çalışmak fırçanıza nasıl bir yön verdi?

Fatma Zeynep Çilek: Fırçalarımı, boyalarımı, kitaplarımı, kahvemi ve  tuvallerimi hep güzel şeylere ve estetiğe adadım. Çirkinlikleri yapmamak için cesurca mücadele ettim.

Hümeyra Yabar: Büyük övgü toplayan son çalışmanız Padişehir’de martı sesleri ve ezan edaları birbirine eşlik ediyor. Bu karışım, sanki sizin yansımanız. Padişehir’i hazırlarken, çalışmanıza kendinizden neler kattınız?

Fatma Zeynep Çilek: Ses, nefes ve nazar (bakış). 3 farklı aşama. Anlayana bir nazar yeter veya anlayana bir kelime yeter.

Hümeyra Yabar: Gelenekle aranızdaki sıkı bağı, çağdaş sanata ustalıkla yansıttığınızı görüyoruz. Gelenekten kopmadan güncel olanı yakalayabilmek nasıl bir bakış açısı ve duruş gerektirmektedir?

Fatma Zeynep Çilek: Gözlüklerimizin renklerine göre çevreyi görürüz değerlendiririz. İnsan hep güzele aşıktır! Benimkisi bir hayat tarzı, bir seçim, tercih meselesidir.

Hümeyra Yabar: Sanatseverleri, daha önce denenmemiş çalışmalarla şaşırtmayı seviyorsunuz. Hat ve tezhibi grafiti ile birleştirdiniz,  hat sanatında pop-art’ı yakaladınız, son çalışmanız olan Padişehir’de ise kelimeleri İstanbul’un silüetinde dans ettirdiniz… Sürekli üreten ve yenilikleri denemekten korkmayan bir sanatçı olarak nerelerden besleniyorsanız?

Fatma Zeynep Çilek: Daha önce de belirtmiştim. Bu bir hayat tarzı. 24 saatin tamamını, dakikalarını, saniyelerini,  saliselerini estetiğin kurallarıyla ölçüleriyle süsleyebilmek, bezeyebilmek ve nakşetmek.

Hümeyra Yabar: Üniversitede psikoloji eğitimi aldıktan sonra hat ve tezhip sanatının önemli isimlerinden, ressamlardan ve sanatçılardan dersler alarak, yeteneklerinizi geliştirdiniz. Bu bağlamda, resim ve geleneksel sanatlara ilgi duyan okurlarımıza hangi tavsiyelerde bulunursunuz?

Fatma Zeynep Çilek: Hayat yükseltir, alçaltır, zenginleştirir, fakirleştirir, hasta eder, şifa verir, diriltir, öldürür. Bütün bu inişli çıkışlı durumlarda; isyankar olmamak, dayanıklı olmak, sabırla karınca misali çalışmak ve sonucu ise sadece Ondan beklemek gerekir.

Röportaj: Hümeyra Yabar