İnsan dua vasıtasıyla Cenab-ı Hakka yaklaşır. Bu itibarla başa gelen çeşitli sıkıntılar ve belalar, insana aczini ve güçsüzlüğünü hatırlatıp onu Rabbine yönelmeye zorlaması cihetiyle rahmettir. Çünkü insan bilhassa böyle vakitlerde ne kadar âciz ve çaresiz olduğunu anlayıp sığınacak bir yer bulmaya muhtaç durumdadır. Dua bunun en güzel vesilesidir.

İnsan bütün canlılar içinde nazik ve nazlı bir çocuğa benzer. Nasıl ki, bir çocuk eli yetişemediği bir ihtiyacını, bir arzusunu elde etmek için ya ağlar ya ister; yani acizliğin diliyle dua eder ve isteklerini elde eder. Cenab-ı Hakkın dergâhına acziyle ağlamak veya ihtiyacıyla dua etmekle yönelir. Yoksa bir sinekten korkan haylaz bir çocuk gibi, “Bu insanları kendi gücümle emrimde çalıştırıyorum” deyip nankörlük etmek, insanın yaratılışına aykırı olduğu gibi, üstelik âhirette şiddetli bir azabı da hak eder.

Borca Boğulanın Okuyacağı Dua

Borç yükünden beli bükülmüş bir kişi Hz. Ali’ye (ra) gelerek kendisine yardımcı olmasını istemişti. Hz. Ali (ra) kendisine şöyle demiştir:

Rasûlüllâh’ın bana öğrettiği bir duayı sana öğreteyim de, üzerinde Sebîr dağı kadar borç olsa Allah Teâlâ o borcu ödemen için yardım eder.” demiş ve aşağıdaki duâya devam etmesini tavsiye etmiştir:

“Allâhümme ikfinî bi helâlike an harâmike, ve emnî bi fazlike ammen sivâke.”

[Hz. Ali’den (ra) Tirmizi, Daavât 121]

Anlamı: “Allah’ım, helâlinden bana yetecek kadar vererek beni haramından koru. Lûtfunla beni Senden başkasına muhtaç etme.”

Peygamber Efendimiz (sav) bir gün mescide girdi. Orada ashabdan Ebû Ümâme’yi gördü. Ona;

“Ey Ebû Umâme, namaz vakti olmadığı halde neden burada oturuyorsun?” diye sordu. O da:

“Sıkıntı ve borç içindeyim Yâ Rasûlâllah!” dedi. Bunun üzerine Efendimiz ona aşağıdaki duayı sabah – akşam tekrarlamasını tavsiye buyurdular:

“Allâhümme innî eûzü bike mine’l-hemmi, ve’l-huzni, ve eûzü bike mine’I-aczi ve’l-keseli; ve eûzü bike mine’l-cübni ve’I-buhli, ve eûzü bike miıığalebeti’d-deyni ve kahri’r-ricâli.”

Anlamı: “Allah’ım, dünya ve âhirette gam ve kederden Sana sığınırım: Acizlikten ve tembellikten Sana sığınırım. Korkaklıktan ve cimrilikten Sana sığınırım. Borç altında ezilmekten ve insanların beni aşağılamasından Sana sığınırım.”

Nitekim bu duâ’ya devam eden Ebû Umâme (ra) kısa bir zaman sonra borçlarından kurtulduğunu haber vermektedir.

Burada dikkatimizi çeken bir durum vardır. Peygamber Efendimiz (sav) borç’tan önce beş özellikten Allah’a sığınmayı tavsiye etmiştir. Bu beş özellik, fakirliğin ve borçlanmanın sebepleridir. Önce sebeplerden, yani üzüntü, acizlik, tembellik, korkaklık ve cimrilikten Allah’a sığınmayı tavsiye etmiştir.

Sığınmak, bu özellikleri terk etmek demektir. Yani bir insan, onları terk ederse bunların sonunda borçtan kurtulmak çok daha kolay hale gelir. Yani Peygamber Efendimiz (sav), çalışmadan, sebeplerine yapışmadan oturduğu yerde bir borçtan kurtuluş beklemeyi değil borçluluğun sebeplerini ortadan kaldırmaya çalışmayı tavsiye etmiştir.

Hz. Âişe (ra), Peygamber Efendimiz’in (sav) aşağıdaki duâ’yı kendisine öğrettiğini ve:

“Uhud dağı kadar borcun olsa da, bu duâ’ya devam edersen, Allah Teâlâ Sana o borcu Ödemen konusunda yardım eder.” buyurduğunu söylemiştir:

“Allâhümme fârice’l-hemmi, kâşife’l-ğammi, mucibe da’veti’l-muzdarrîn, rahmâne’d-dünyâ ve’l-âhireti ve rahîmehümâ, ente terhamünî, fe’rhamnî. Bi rahme-tike tuğnînî bihâ an rahmeti men sivâke,”

Anlamı: “Tasayı açan, kederi gideren, darda kalanların duasına icabet eden, dünya ve âhiretin Rahman ve Rahîm’i olan Allah’ım; bana merhamet eden Sensin. Senden başkalarının merhametine ihtiyaç bırakmayacak rahmetinle bana merhamet eyle. Beni borç sıkıntısından kurtar ve beni borçlanacak hallere düşürme.”

“Allâhümme innî eûzü bike mine’l-hemmi, ve’l-hazeni ve’1-aczi, ve’1-keseli, ve’1-buhli, ve dalai’d-deyni ve ğalebeti’r-ricâl.”

Anlamı: “Allah’ım, sıkıntıdan, üzüntüden, güçsüzlükten, tembellikten, cimrilikten, borcun yükünden ve kişilerin tahakkümünden Sana sığınırım.”

“Ey mülk’ün sahibi Allah’ım! Sen malı ve mülkü dilediğine verir, dilediğinden de alırsın. Dilediğin kulunu azız, dilediğin kulunu zelîl edersin. Hayır, Senin elindedir. Şüphesiz Senin her şeye gücün yeter.”

(Âl-i İmrân, 3/126)

Kaynak: Sorularla İslamiyet