Doğu Karadeniz’de kaybetmeye yüz tutmuş geleneklerin; geçim yönteminden, yöresel mimariye kadar her konuda zamanla sayıları iyiden iyiye azalmış değerlerin yeniden canlandırılabilmesi, kaybolup gitmesinin önüne geçilebilmesi için ülkemizin en çok göç veren yerleşimlerinden Bayburt’ta kurulan bir müze Baksı Müzesi.

Projenin ilk etabı olarak müze bünyesinde yer alan Baksı Konukevi yeniden düzenlendi. Bugüne dek ağırlıklı olarak araştırmacı, eğitimci, sanatçı ve gezginleri ağırlayan konuk evi, genişletilen kapasitesiyle birlikte bundan böyle bireylerin ya da grupların programlı ziyaretlerine de ev sahipliği yapmayı hedefliyor. Belirli dönemlere ya da yöne ait olan müzelerin aksine Baksı müzesi, gelenekselle çağdaşı bütünleştirerek, üretim birimleriyle birlikte ekonomiye de katkı sağlamayı hedefliyor. Birçok açıdan ilkleri barındıran, özel bir amaçla kurulan ve önemli misyonlar yüklenen bu müzenin detayları ve müze hakkında bilgiler ise yazımızda yer alıyor. İşte Doğu Karadeniz’in yeni ve farklı bir cazibe alanı Baksı Müzesi…

Akademisyen gözünden tarih, zanaat ve sanat dolu bir müze

Kendisi de Bayburtlu olan akademisyen Prof. Dr. Hüsamettin Koçan’ın adeta doğduğu topraklara bağlılığı ve sevgisini gözler önüne seren bu müze, 2000 yılında filizleniyor. Sanatçılar ve pek çok gönüllünün desteğiyle toplumsal bir projeye dönüşen mekan, 2010 yılının Haziran ayında tanıtımı yapılarak, Temmuz ayında kullanıma açılıyor. Şu anda 480 kişilik nüfusa sahip eski adıyla Baksı, yeni adıyla Bayraktar Köyü bir hayli göç veren yerleşimlerden. Bu nedenle çömlekçilik, el sanatları ve mimari gelenek neredeyse yok olmak üzere. Geleneksel bina yapısının yerini alan gecekondular, geçim kaynağı olmaktan çıkan tarım ve hayvancılık faaliyetleri bölgenin de giderek ıssızlaşmasına sebep oluyor. Üretimin neredeyse durduğu yörede bir çözüm arayışı niteliğinde kurulan müzenin, bu açıdan birçok derde ilaç gibi geldiğini söylemek mümkün. Müze sadece gezmek, görmek ya da müşahede etmek için değil, bölge insanlarına imkanlar sağlamak, eğitimler vermek, o topraklarda yaşamayı daha keyifli ve anlamlı hale getirmek için de oldukça mühim bir misyon üstleniyor. Özellikle kadın istihdamı konusunda önemli adımlar atan müze, sanat, tasarım ve kültür alanlarında da çeşitli projeleri hayata geçiriyor.

Atölyeler, sempozyumlar ve şenlikler ile birçok etkinliğin adresi

Kaybolmaya yüz tutmuş gelenekleri yaşatma amacı da taşıdığını yazının başında belirttiğimiz müze, bu bağlamda çeşitli atölyeler de gerçekleştiriyor. Yıl boyunca devam eden ehram ve kilim atölyesi bunların en güzel örneklerinden bir tanesi. Kurulan dokuma atölyeleri ve ehram tezgahları ile hem geleneksel bir adet tekrar hayata döndürülüyor hem de bölge kadınlarının ve gençlerinin zanaat öğrenerek, istihdam edilmesi sağlanıyor.

Geleneksel etkinliklerin yanında çağdaş sanat atölyelerine de burada rastlamak mümkün. Yaz aylarında toplu ya da bireysel olarak sanatçılar burada eserlerini sergileme fırsatına sahip oluyorlar.

İstikbalin sahibi gençler de burada unutulmuyor ve “öğrenci sanat şenlikleri” organize edilerek, resim yarışmaları, çocuk sanat atölyeleri ve çeşitli gösteriler gerçekleştiriliyor. Ortaokul ve lise öğrencilerine hitap eden bu etkinlikler sonucunda başarılı öğrenciler Baksı Kültür Sanat Vakfı tarafından bir yıllık eğitim bursu ile ödüllendiriliyor. Bu da müzenin kuruluş amacının sanat ve eğitimle ne derece ilintili olduğunu ispatlıyor.

Baksı Müzesi, en çok göç veren yerlerden bir tanesi Bayburt’ta, Doğu Karadeniz’in olanca doğal güzelliklerinin ve önemli potansiyelinin yüksek bir öngörü ile değerlendirilmesi sonucu kurulan bir yer. Sanatın yaşatılması, geleneklerin sürdürülmesi, bölgenin kalkınması ve gelişmesi, özellikle kadınların istihdamı ve çocukların eğitimi ve sanatla tanışıp kendilerini geliştirebilmeleri için önemli imkanlar sunuyor.

Türkiye’de Yükselen Müze Otel Kavramı

Müze otel kavramıyla yeni yeni tanışan Türkiye, bu kavrama büyük ilgi ile karşılık veriyor. Dünyada çok sayıda örneği olan olan sanat veya müze otel kavramını Türkiye’de sayısız ödüle layık görülen Baksı Müzesi Konukevi en iyi şekilde temsil ediyor.

Kültür turizmi alanında Türkiye’de öncü Baksı Müzesi, Türk sanatı için farklı bir destinasyon oluştururken, aynı zamanda bulunduğu bölge için turizm kalkınma projesi gerçekleştirmektedir.

Baksı Müzesi Konukevi, Bayburt’un özgün yerel mimarisini yansıtan ve etnografik eşyalarla hazırlanmış 22 farklı oda ve 44 kişilik konaklama kapasitesine sahip. Konukevi; bireysel ziyaretçilerin yanı sıra araştırmacılar, eğitimciler, sanatçılar ile toplantılar, eğitim seminerleri, atölye çalışmaları düzenleyen şirketler, topluluklar ve benzeri organizasyonlara kapılarını açık tutuyor.

Özetle Baksı Müzesi, sergileri ziyaret etmek, bölgenin harika doğası eşliğinde sanatla buluşmak, farklı bakış açıları ve entelektüel eserlere şahitlik etmek için mutlaka gidip ziyaret edilmesi gereken yerlerden bir tanesi.

• Baksı Müzesi İletişim
• Adres: Bayraktar Köyü, Çayırlar Mevkii, Bayburt
• Tel: (0458) 247 34 38