Çocuğu Doğru Yetiştirme Endişesi

Tek çocuk aynı zamanda ilk çocuktur. İlk çocukta eşler hem sevinçli, heyecanlı hem de tedirgindir. Henüz çocuğun bakımı ve eğitimi ile ilgili pek fazla şey de bilmemektedirler. Sık sık “acaba çocuğuma iyi bakabiliyor muyum?” veya “iyi eğitebiliyor muyum?” kaygısı içine girer, bu nedenle de ilk çocuğun üstüne çok fazla düşerler. Dolayısıyla tek çocuk hem çok sevilir, hem de sıkı bir gözetim altındadır. Çok fazla korunup, sakınılır. Anne babanın hatalı davranışları, tek çocuğun problemli davranışlar göstermesine neden olabilir.

“Tek Çocuk” Olmak, Çocuğun İleri ki Yaşantısını Nasıl Etkiler?

Tek çocuk olmak, çocuğun tüm kişilik özelliklerini etkiler. Bu etki de tüm bir yaşam boyu okulda, arkadaşlık ilişkilerinde, çalışma hayatında, eş olarak üstlendiği rollerde sürüp gider. Örneğin tek çocuk olarak ilgi ve sevgi hep onların üstünde olduğundan ve tüm istekleri gerçekleştiğinden bencil ve kıskançtırlar.
Bütün ilişkilerinde bu ilgi ve sevgiyi herkesten beklerler. Olmadığında ise hayal kırıklığı yaşarlar ve içe kapanırlar. Her isteklerine kolayca ulaştıkları için doyumsuz bir kişilik yapısına sahip olurlar. Bu nedenle zor mutlu olurlar, mutlulukları kısa sürelidir.

Her şeyden çabuk sıkılıp bıkarlar. Paylaşmayı bilmezler. Dolayısıyla arkadaşlık ilişkilerinde pek başarılı olamazlar. Genellikle anne tarafından korunup kollandıkları için de hep annenin desteğine ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle sosyal ilişkilerinde hep güçsüzlük yaşarlar.

Başkalarının ilgi ve isteklerinin de olabileceğinin pek farkında değildirler. İnatçı, şımarık, narsist, alıngan özellikleri olduğundan ve eleştiriye de çok fazla tahammül edemedikleri için iş hayatında uyum sorunları yaşar, bu nedenle de sık sık iş değiştirirler. Her olayı rasyonalize ederek kendilerini haklı çıkarırlar. Tek çocuklar, özellikle karşı cinsle ilişkilerinde de sorun yaşarlar. Paylaşmama, kendini beğenme, aşırı alınganlık, kıskançlık, mutsuzluk, kendini üstün görme, karşı cinsle olan ilişkilerinde de en çok yaşadıkları problemlerdir.

Ya Bir Kardeş Gelirse…

Tek çocuk olarak yaşamaya alışmış bir çocuk bir süre sonra bir kardeşe sahip olursa, bu çocuğun bu durumda olumsuz yaşayabileceği tek şey kıskançlıktır. Çünkü artık kendi saltanatı bitmiş, tahta ikinci bir ortak gelmiş, ilgi ve sevgide azalma olmuştur. Artık herkes bu yani kardeşe daha fazla ilgi göstermektedir. Bu durumda Uzman Pedagog Eda Yelkenci, çocuğun bu duruma anne baba tarafından çok özenli bir şekilde hazırlanması gerektiğini belirterek, kardeş olduktan sonra da ilk çocuğa, ikinci çocuğun bakımı ve eğitimi ile ilgili sorumluluk vermenin, fikrini almanın, yardım istemenin ve onunla paylaşmanın, olumsuz duyguların daha kolay atlatılmasına yardımcı olacağını söylüyor; “İkinci çocuğun ilk çocuk için olumlu yönü o kadar çoktur ki bu durum olumsuz duyguların kısa sürede geçmesine yol açabilir. Her şeyden önce ikinci çocuk, tek çocuk için paylaşabilmeyi, kendi grubunda ilişki kurabilmeyi öğrenebileceği bir varlıktır.

Anne babanın aşırı ilgisi, sevgisi, kontrolü, beklenti düzeyi, kaygısı da ikinci çocuğa yöneldiğinde, tek çocuk biraz daha rahatlar. Artık tek çocuğun da yardım edebileceği, kendisine ihtiyaç duyulan birisi vardır. Özellikle anne babanın tek çocuktan beklediği, her konuda mükemmel olma, iyi, örnek çocuk olma beklentisi tek çocuk üzerinde öyle bir baskı yapar ki çocuk yaşından önce olgunlaşma, anne baba gibi mükemmel olma becerisi içine girer.
Bu da onun sık sık yetersizlik duygusu yaşamasına ve içe çekilmesine yol açarken, ikinci kardeşin gelmesiyle, hem kendisinden daha yetersiz birinin olması hem de anne babanın ilgisinin bir kısmının kardeşe yönelmesi, onu çok rahatlatır. Başlangıçta sevgi ve ilgiyi kaybetme korkusu, yerini dengeli sevgi ve ilgi beklentisine bırakır.

Tek ve Mutlu Bir Çocuğa Sahip Olmak İçin Ailelere Öneriler

1-Tek çocuğa, gelişimini kısıtlamayan, onda baskı yaratmayan, onu mutsuz ve huzursuz etmeyen, dengeli bir sevgi verilmelidir.
2-Koruyuculuk ve kollayıcılık azaltılmalı, sorunları tek başına ve arkadaşlarıyla birlikte çözmeye yönlendirilmelidir.
3-Ailenin çocuktan beklediği beklenti düzeyi azaltılmalıdır.
4-Onun normal bir çocuk olduğu kabul edilip gelişimine uygun eğitim verilmeli, gelişimine uygun davranışlar beklenmelidir. Zamanından önce veya aşırı verilen uyarım çocuğu yorar ve motivasyonunu düşürür.
5-Her davranışı ve hareketi aşırı beğenilip onaylanmamalıdır. Her istediği yapılmamalıdır.
6-Mutlaka kendi yaşıtlarının olduğu ana okullarına gönderilip, arkadaş gruplarına girmesi sağlanmalıdır.

Kaynak: Kim Psikoloji