Gebelik Dönemlerinde Beslenme

Gebelik döneminde anne adaylarını tatlı bir telaş sarmakla birlikte sabah bulantıları, kabızlık, ödem gibi bir takım sorunlar da meydana gelmektedir. Bu sorunların üstesinden gelmek için yapılacak beslenme değişiklikleri ise hiç şüphesiz etkili olacaktır.

Sabah Bulantıları:
Anne adaylarının %50-90’ında sabah bulantıları görülmektedir. Bunun için yapılması gerekenler;

• Yağlı, kokulu, fazla baharatlı yiyecekleri (yağlı etler, yağlı soslar, kaymak, krema, yağda kızartılmış besinleri) tüketmeyin.
• Yemeklerinizi oturarak, yavaş yavaş, iyi çiğneyerek tüketin.
• Midenizin bos kalmasını engellemek için; gün boyunca azar azar ve sık aralıklarla beslenin.
• Porsiyonlarınızın küçük olmasına dikkat edin.
• Ara öğünlerinizde tuzlu bisküvi veya kraker kullanın.
• Bu sorunun genellikle gebeliğin ilk 3 ayında oluştuğunu ve bir süre sonra hafifleyeceğini unutmayın.

Kabızlık:
Gebelik hormonlarının barsak hareketlerini yavaşlatıcı etkisi, kilo artışı, fiziksel aktivite yetersizliği, su tüketiminin yeterince olmaması, beslenme düzeninde yapılan değişiklikler nedeniyle anne adaylarında kabızlık en sık karşılaşılan problemlerden biri olarak öne çıkmaktadır.

• Posa içeriği yüksek olan besinleri(sebze, meyve, kuru baklagiller, tam tahıllı ürünler) tüketin.
• Vücudun sıvı ihtiyacını karşılamak için günde en az 8-10 bardak su tüketin.
• Kuru meyveler(kuru incir, kuru kayısı, kuru erik, kuru üzüm) lif açısından zengin oldukları için bu dönemde marmelat veya hoşaf olarak kullanılabilir.
• Asitli içecekler(kola, gazoz), koyu çay ve kahve vitamin, mineral alımını engelleyerek bağırsak mukozasının kurumasına ve kabızlığa neden olur. Bu nedenle anne adaylarının daha dikkatli olması gerekmektedir.
• Fiziksel aktivitenizi arttırın.
• Gün içinde 45-50 dakikalık hafif tempolu yürüyüşler yapın.

Ödem:
Özellikle gebeliğin son üç ayında görülen ödemin vücuttaki miktarı ve yaygınlığı önemlidir. Gebelik süresince düşük protein ve düşük kalsiyum alımı ile bağlantılı olarak aşırı ödem gelişebilir. Ödemin ağırlaşması ile, kan basıncında artış (hipertansiyon), hızlı bir ağırlık kazanımı, baş ve karın ağrıları görülür. Bu durumda mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Şikayetleri azaltmak için yapılması gerekenler;

• Tuz tüketimini azaltmak,
• Günlük sıvı tüketimini arttırmak,
• Dar giysilerden kaçınmak, kemer-korse kullanmamak,
• Uzun süre ayakta kalmamak,
• Fırsat buldukça ayaklarınızın ayaklarınıza bir destek alın ve onları yükseğe kaldırın.
• Sol tarafınıza yatarak dinlenmek,
• Rahat ayakkabılar tercih etmektir.

Mide Ekşimesi:

• Daha sık aralıklarla beslenmeye, küçük porsiyonlar halinde besinler tüketmeye çalışın.
• Ağır soslu, aşırı yağlı, kremalı besinlerden uzak durun.
• Asitli ve kafeinli içecekleri tüketmeyin
• Tüketeceğiniz besinlerin çok sıcak ya da çok soğuk olmamasına dikkat edin.
• Yemekten hemen sonra uzanmayın.
• Yüksek yastık tercih edin.
• Belinizi sararak, karnınıza basınç uygulayan kıyafetlerden kaçının.

Gebelik ve Diyabet (Gestasyonel Diyabet):
Ailesinde diyabet yani şeker hastalığı öyküsü olanlar, kilosu fazla olanlar, daha öncesi gebeliklerinde problem yaşayan kadınlarda diyebet riski yüksektir. Bu yüksek risk grubundaki anne adaylarının gebelik periyodları boyunca doktor kontrolünde olmaları ve rutin olarak gestasyonel diyabet (gebelikte ortaya çıkan şeker) testi yaptırmaları gerekmektedir.

Gebelikte Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar

• Gün içinde sık beslenilmeli, öğünler geçiştirilmemelidir.
• Tek tip beslenmek yerine besin çeşitliliği sağlanmalıdır.
• Sebze ve meyve tüketimi artan vitamin ihtiyacını karşılamak için günde 3-4 porsiyon tüketilmelidir.
• Yetersiz kalsiyum alımı gebelikte diş sorunlarına neden olacağı için günlük kalsiyum alımına dikkat edin, diyet uzmanınız ve doktorunuz tarafından önerilen miktarda süt/yoğurt/peynir tüketilmelidir.
• Camembert, rokfor gibi pastörize edilmemiş bazı peynirlerde bulunan listeria isimli bakteri, erken doğum, düşük ve doğum kusurlarına neden olabilmektedir. Bu nedenle pastörize sütten yapılmış peynir çeşitleri tüketilmelidir.
• Besin değeri düşük yağ ve kalori içeriği yüksek besinler gereksiz kilo artışına yol açacağı için tercih edilmemelidir.
• Tarım ürünlerinde kullanılan haşere öldürücü ilaçlar nedeniyle sebze ve meyveler iyice yıkanmalıdır.
• İçeriği bilinmeyen ve fazla miktarda katkı maddesi içeren hazır gıdalar tüketilmemelidir.
• Deniz ürünleri omega-3 ve protein yönünden zengin olmakla birlikte bazı balıklar ve kabuklu deniz ürünleri bebeğin sinir sisteminin gelişmesini olumsuz yönde etkileyecek düzeyde cıva içermektedir. Bu dönemde ton balığı, çiğ balık ve kabuklu deniz ürünleri tüketilmemelidir.
• Son yıllarda yapılan bir çalışmaya göre aşırı ısıda kızartılarak yapılan fastfood ürünü olarak restoran ve marketlerde satılan patates cipsleri anne karnındaki bebek için teratojen yani zehirlidir. Gebelik sırasında bu tür yiyeceklerin tüketiminden kaçınılmalıdır.
• Çiğ veya işi pişmemiş et ve et ürünleri (sucuk, salam, sosis, çiğ köfte) toxoplasma isimli bir parazit içermektedir. Bu parazit gebelik döneminde ortaya çıkarsa bebekte ölümcül olabilmekte veya sakatlıklara yol açabilmektedir. Bu nedenle gebelik süresince çiğ et ve et ürünleri tüketilmemelidir.
• Yemeklerde mutlaka iyotlu tuz kullanılmalı; miktar kontrolü yapılarak tüketilmeli, aşırı tuz tüketiminden kaçınılmalıdır.
• Yapay tatlandırıcılardan uzak durulmalıdır.
• Kemik sağlığı için güneş ışığından uygun saatlerde ve düzenli olarak yararlanılmalıdır.
• Yemeklerle birlikte tüketimi demir emilimini azaltarak, kansızlığa neden olacağı için çay, yemeklerden 1-2 saat sonra açık, limonlu olarak tüketilmelidir. İçecek olarak nane, kuşburnu, ıhlamur gibi bitki çayları tercih edilebilir.
• Su tüketimi ihmal edilmemelidir. Günde en az 8-10 bardak su içilmelidir. Sıcakların artış gösterdiği havalarda, yaz aylarında bu miktar arttırılmalıdır.
• Alkol ve sigara kesinlikle kullanılmamalıdır.
• Doktorunuza danışmadan ilaç kullanılmamalıdır.

Gebelikte beslenme ile ilgili önerilere ne kadar çok dikkat edilirse, en az düzeyde sorunla karşılaşılacağı, ağırlık artışının kontrol altında tutulacağı, sağlıklı bir gebelik sürecinin oluşacağı unutulmamalıdır.

Gebelikle beslenme ile ilgili ilk konumuzu inceleyin.