Halk arasında evliliğe ilk adım olarak bilinen ‘nişan’ın hukuksal anlamda karşılığı nedir? Evlenmenin şartları nelerdir? Bu şartlara uyulmadığı takdirde evlilik işlemlerinin seyri nasıl olur ve evlenmeyi engelleyici unsurlar nelerdir?

Avukat Yasemin Güllüoğlu, nişanlılık dönemi ve evliliğe dair bilinmesi gerekenleri açıklıyor.

Aile Mahkemeleri Nedir?

Aile mahkemeleri 2003 yılında aile hukukundan doğan dava ve işleri görmek için kurulmuş olup; hâkimin yanı sıra psikolog, pedagog gibi uzmanların da hâkime yardımcı olarak çalıştığı mahkemelerdir.

Nişanlanma Nedir?

Nişanlanma karşı cinsten iki kimse arasında karşılıklı evlenme vaadidir.

MK madde 118. – Nişanlanma, evlenme vaadiyle olur. Nişanlanma, yasal temsilcilerinin rızası olmadıkça küçüğü veya kısıtlıyı bağlamaz.

Nişanlanma tarafları evlenmeye zorlayamaz dava hakkı vermez.
Taraflar bu süreçte uğradıkları menfi zararın giderilmesini talep edebilirler.
( yapılan masraflar- takılan takılar gibi )

MK madde 120: Nişanlılardan biri haklı bir sebep olmaksızın nişanı bozduğu veya nişan taraflardan birine yükletilebilen bir sebeple bozulduğu takdirde; kusuru olan taraf, diğerine dürüstlük kuralları çerçevesinde ve evlenme amacıyla yaptığı harcamalar ve katlandığı maddî fedakârlıklar karşılığında uygun bir tazminat vermekle yükümlüdür. Aynı kural nişan giderleri hakkında da uygulanır.

MK madde 121: Nişanın bozulması yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.

Evlenme Birliği Nasıl Kurulur?

Birbiriyle evlenmek isteyen erkek ve kadının evlenme iradelerini resmi memur önünde bildirmeleriyle evlilik birliği kurulur. Taraflar herhangi bir baskı altında evlilik birliğine zorlanıyorsa, bu durum evlendirme memuruna bildirilmelidir.

Evlenmenin Şartları Nelerdir?

* Evlenmek isteyen erkek ve kadının nüfus kayıt örnekleri istenir.
* Eşlerden biri daha önce bir evlilik yapmışsa, başvuru sırasında önceki bitmiş evliliğin belgesi sunulur.
* Geçmiş yıllardaki evliliklerde aranmayan fakat aranması gereken sağlık raporu. Biz buna evlenmeye engel hastalığının bulunmadığı raporu diyoruz. Eşler iyiniyetle, evlilik arzusunun verdiği duygusallıkla bu ayrıntıları gözden kaçırabiliyor. * * Eşlerden birinin cinsel yolla bulaşabilecek bir hastalığa sahip olması en somut örneğidir.

MK madde 136: Erkek ve kadından her biri, nüfus cüzdanı ve nüfus kayıt örneğini, önceki evliliği sona ermiş ise buna ilişkin belgeyi, küçük veya kısıtlı ise ayrıca yasal temsilcisinin imzası onaylanmış yazılı izin belgesini ve evlenmeye engel hastalığının bulunmadığını gösteren sağlık raporunu evlendirme memurluğuna vermek zorundadır.

Batıl Olan Evlenmeler Nelerdir?

Mutlan Butlan (Evlilik geçersizdir)

Hukuki olarak evlenmenin geçerlilik kazanması için nasıl bazı şartlar aranıyorsa, evlilik birliğinin sonlandırılmasında ( boşanmadan farklı bir şey ) hukukta biz buna batıl evlenmeler diyoruz.

* Eşlerden birinin evlenme sırasında evli olması
* Eşlerden birinin evlenme sırasında ayırt etme gücünden yoksun olması.
* Evlenmeye engel derecede akıl hastalığının olması.
* Eşler arasında evlenmeye engel derecede hısımlığın olması.

Evliliğin mutlak butlanını cumhuriyet savcısı ve ilgili herkes dava edebilir. MK madde 146 : Mutlak butlan davası, Cumhuriyet savcısı tarafından re’ sen açılır. Bu dava, ilgisi olan herkes tarafından da açılabilir.

Nisbi Butlan (Evliliği sonlandırabilirsiniz devam da edebilirsiniz)

* Eşlerden biri geçici olarak ayırtetme gücünü kaybediyorsa,
* Yanılarak evlenmişse,
* Korkutularak evlenmişse,
* Aldatılarak kişi evlenmişse,
* Taraflardan her biri evliliğin iptalini talep edebilirler.

Cins Farkının Bulunmayışı

* MK 134’te birbiriyle evlenecek kadın ve erkekten her biri ifadesini kullanmıştır.
* Maddede ayrı cins olarak yazılmamıştır.
* Aile Hukuk’u bahsi düzenlenirken milli olarak düzenlenmedi.
* Avrupa da eşcinsel evlilikler yaygınlaşmaya başlamıştır.

Evlenme Engelleri Nelerdir?

Evli Olmak:

MK madde 130: Yeniden evlenmek isteyen kimse, önceki evliliğinin sona ermiş olduğunu ispat etmek zorundadır.

Hısımlık:

MK madde 129: Aşağıdaki kimseler arasında evlenme yasaktır: 1. Üstsoy ile altsoy arasında; kardeşler arasında; amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında 2. Kayın hısımlığı meydana getirmiş olan evlilik sona ermiş olsa bile, eşlerden biri ile diğerinin üstsoyu veya altsoyu arasında 3. Evlât edinen ile evlâtlığın veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi arasında.

İddet Müddetini Bekleme: (300 gün)

MK madde 132: Evlilik sona ermişse, kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün geçmedikçe evlenemez. Doğurmakla süre biter. Kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması veya evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri hâllerinde mahkeme bu süreyi kaldırır.

Akıl Hastalığı:

MK madde 133: Akıl hastaları, evlenmelerinde tıbbî sakınca bulunmadığı resmî sağlık kurulu raporuyla anlaşılmadıkça evlenemezler. )

Evlilik Birliğinin Hükümleri

* Evlilik birliğini birlikte temsil etme,
* Sadakat yükümlülüğü,
* Çocukların bakımı,
* Ev masraf ve giderlerinin karşılanması.