Vücudun büyüme gelişmesi, normal işleyişinin devamı için yeterli ve dengeli beslenmek gerekmektedir. Yeterli ve dengeli beslenmek sağlığın temel öğesini oluştururken; yetersiz ve dengesiz beslenme; bazı hastalıkların oluşmasında doğrudan (beriberi, skorbüt, anemi, raşitizm vb.), bazılarında ise dolaylı (kalp – damar hastalıkları, diyabet, hipertansiyon, karaciğer hastalıkları, şişmanlık vb.) bir neden olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle yeterli ve dengeli beslenmek, bunu da sağlıklı bir şekilde gerçekleştirmek, doğru teknikleri kullanarak uygulamak gerekmektedir.

Sağlıklı pişirme tekniklerine göz atacak olursak;

1) Buhar Pişirme
Buharda pişirme yiyeceklerin suya değmeden sadece buharda kendiliğinden pişirilmesi yöntemidir. Özellikle sebzeler için çok uygun olan bu yöntem en sağlıklı pişirme tekniğidir. Yemeğin kalitesini, rengini, lezzetini ve dokusunu değiştirmektedir. Çözünebilir besin öğeleri kaybını en aza indiren bu yöntemle besinler daha kolay sindirilebilir hale gelmektedir.

2) Fırında Pişirme
Besinlerin fırında pişirilmesi tercih edilmesi gereken oldukça sağlıklı bir yöntemdir. Kızartma ya da yağda kavurma işlemleri yerine fırında pişirme tekniği tercih edildiğinde hem kalori alımı azalmakta hem de pişirme sırasında ki besin öğeleri ve vitamin kayıpları en alt seviyelere inmektedir.

3) Haşlama
Haşlama yöntemi sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Kaynar veya soğuk suya atılan besinler kaynatılarak pişirilmesi esasına dayanmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta çok uzun süre kaynatılıp çok fazla ısıya maruz kalan besinde vitamin ve besin öğesi kayıplarının çok fazla olmasıdır. Bu nedenle haşlama yöntemi tercih edilecekse bile kaynayan suya besini atıp kısa sürede pişirmek daha doğru bir uygulama olacaktır.

4) Izgara(Mangalda Pişirme)
Mangalda et/tavuk/balık ya da sebzelerin yağ eklenmeden pişirilmesi kalori açısından yarar sağlayarak daha hafif tatların ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Ancak mangal kömürüne yakın olarak pişirilen besinler kömürün yanması ile açığa çıkan kanserojenlerin besine yapışmasına sebep olmaktadır. Bu nedenle ateş ile besin arasında 15 cm aralık olması önemlidir. 15 cm kuralına uyulduğu takdir de mangal hem keyifli hem lezzetli hem de sağlıklı bir pişirme yöntemi haline dönüşmektedir.

Besinleri Nasıl Daha Sağlıklı Hazırlayabiliriz?

• Satın alırken mevsiminde, taze besin almaya dikkat edilmelidir. Mevsiminde taze sebze meyve tüketmek çok önemlidir.
• Çabuk bozulacak(süt, yoğurt, et, peynir vb. protein ağırlıklı besinler) ya da dondurulmuş bir besin aldığınızda bu besinlerin marketten eve gelinceye kadar serin bir yerde taşınması gerekmektedir. Market ile evde buzdolabına koyacağınız sürenin 2 saati geçmesi soğuk zincirin kırılmasına ve oluşabilecek besin zehirlenmelerine davetiye çıkarmaktadır.
• Yemek hazırlamaya başlamadan önce kural olarak el yıkamanın alışkanlık haline getirilmesi gerekmektedir. Yemek hazırlamada en önemli hijyen sorunu çapraz bulaş dediğimiz, bir besinden diğer besine mikroorganizma bulaşmasıdır. Örneğin, et doğranılan bıçak biraz sonra sebze doğramada kullanılırsa birbirine mikroorganizma geçişi sağlanmış olmaktadır. Bu yüzden et ve sebzelerin bıçakları, doğrama tahtaları, pişirme alanları farklı olmak zorundadır.
• Yumurta, çiğ olarak tüketilmemelidir. Çiğ yumurtada biotin adındaki bir vitaminin emilimi engellenmekte, ayrıca besin zehirlenmesine de yol açabilmektedir.
• Sütler kesinlikle çiğ olarak tüketilmemelidir. UHT teknolojisiyle sunulan uzun ömürlü süt veya pastörize süt alınması daha sağlıklı olacaktır. Bu kapalı sütleri ısıtma veya kaynatma zorunluluğu yoktur, soğuk olarak da içilebilmektedir.
• Pişmiş besinler oda sıcaklığında 2 saatten uzun süre bırakılmamalı, buzdolabına konulmalıdır.
• Kuru fasulye, nohut, mercimek gibi baklagiller iyi pişirildiğinde sindirimi kolaylaşmakta, biyo yararlılığı artarak protein değeri artış göstermektedir. Öte yandan haşlama sularının dökülmesi veya çabuk pişmesi için soda / maden suyu eklenmesi besin değerini azaltmaktadır. Bu nedenle haşlama suyu dökülmemeli, soda veya maden suyu eklenmesinden kesinlikle kaçınılmalıdır.
• Taze sebzeler önce ayıklanmalı, yıkanmalı, sonra doğranmalı ve yeteri kadar su ile pişirilmelidir. Sebze yemeğine eklenen su miktarı arttıkça besin kayıpları artmaktadır.
• Pişmiş ve çiğ besinleri yan yana getirilmemelidir.
• Ürünlerin son kullanma tarihlerine bakılmalı, saklama koşullarına uygunluğu kontrol edilmelidir.
• Makarna ve erişte gibi besinlerin haşlama suları dökülmemeli, çekeceği kadar su ile suyu çektirilerek pişirilmelidir. Haşlama suyu dökülür ve ardından soğuk suyun altında tutulursa B grubu vitaminlerde oldukça yüksek oranda kayıplar oluşabilmektedir.
• Şehriye, pirinç ve unun kavrulması protein kaybına neden olmaktadır.