Türk Fitoterapi Derneği Başkanı Prof. Dr. Ekrem Sezik, zencefil bitkisi ile ilgili merak edilenleri yazdı. Ekrem Sezik, mutfaklarımızda baharat olarak önemli yer tutan zencefilin, bulantı ve kusmaya karşı etkisiyle sentetiklerle yarışmaya başladığını belirtti. Zencefilin antioksidan etkisinin de altını çizen Sezik, “Antioksidan alımı için yeşil çay ile dönüşümlü olarak zaman zaman zencefil çayı içmekte yarar var” dedi.

Türk Fitoterapi Derneği Başkanı Prof. Dr. Ekrem Sezik, zencefil bitkisi hakkında detaylı bilgilendirmeler yaptı. Ekrem Sezik şunları söyledi: “Zencefil, bilimsel adı ‘Zingiber officinale’ olan bitkinin ya olduğu gibi veya dilimlenerek kurutulmuş toprakaltı gövdesidir. Zencefilin Hindistan, Nijerya, Çin, Japonya, Endonezya, Avustralya, Jamaika gibi ülkelerde tarımı yapılmakta ve dünya üretiminin %35’i Hindistan tarafından sağlanmaktadır.”

Taze zencefilin sebze, kurusunun ise baharat olarak asırlardır kullanıldığını belirten Prof. Dr. Ekrem Sezik sözlerine şöyle devam etti:

“Batı ülkelerinde baharat, zencefilli ekmek, bisküvi, kek, puding, çorba, bira, şarap gibi gıdaların yapımında kullanılmasının yanında, zencefilden elde edilen uçucu yağ ve oleorezin de kullanılmaktadır. Gıda olarak kullanımların yanında ilaç olarak kullanılmış ve halen kullanılmaktadır.”

Ekrem Sezik, zencefilin kullanım alanlarını tarihten örnekler vererek anlatıyor:

• * “MÖ iki binli yıllarda yazılmış Ayurvedik Tıp kitaplarında gaz söktürücü, hazmı kolaylaştırıcı, koliklere ve basura karşı, ayrıca kronik cilt hastalıklarında kullanıldığı kayıtlıdır. Ayurvedik Tıpta hâlâ bu ve diğer amaçlar için kullanılmaktadır.
• * Geleneksel Çin Tıbbı’nda ise öksürük, kusma, karın ağrısı, ishal, romatizma, diş ağrısı gibi rahatsızlıkların yanında ilaç formüllerindeki diğer bitkilerin zararlı etkilerini azaltıcı olarak kullanılmaktadır.
• * MS 2. yüzyılda yaşamış olan Dioscorides’in Materia Medica adlı meşhur kitabında sindirim sistemi rahatsızlıklarında kullanılabileceği, mide ve bağırsaklar için yararlı olduğu kayıtlıdır.
• * Avrupa İlaç Kurumu, vasıta tutmasında kusma ve bulantıyı önlemek için kullanılabileceğini kabul etmiştir. Ayrıca hafif gaz, şişkinlik ve spazm görülen sindirim sistemi rahatsızlıklarına karşı da kullanılabileceği kabul edilmektedir.
• * Hamilelerde ve kemoterapi sırasındaki bulantı ve kusmayı önlemek için kullanılabileceği kabul edilmektedir.”

Türk Fitoterapi Derneği Başkanı Prof. Dr. Ekrem Sezik, son 30 yılda yapılan araştırmaların, yukarıda belirtilen kullanılışların önemli bir kısmını açıklayan sonuçlar verdiğini söylüyor. Sezik, zencefil ve etkili maddeleri üzerinde her yıl çok sayıda araştırma yayınlandığını vurgularken, bu araştırmalardan çıkan sonuçları da özetliyor:

• * “Antioksidan etkisinin bulunması soğuk algınlığında veya vücut direncini artırmada etkili olmasını açıklamaktadır.
• * Zencefilin romatizma ve osteoartrit ağrılarını giderici etkileri üzerindeki çalışmalarda da epey yol alınmıştır. İltihap giderici ve spazm çözücü etkilerinin tespit edilmesi, bu kullanılışları destekleyen bulgulardır.
• * Değişik kanser hücrelerine olan etkileri üzerindeki çalışmalarda genellikle pozitif sonuçlara ulaşılmıştır. Ama kanseri önler veya kanser ilacı demek için, henüz çok erkendir. Daha çok çalışma gerekmektedir.”

Antioksidan ve bulantıya karşı gibi etkilerinden faydalanmak için ne yapılabilir?

Prof. Dr. Ekrem Sezik, zencefilin antioksidan ve bulantıya karşı etkilerinden faydalanmak şu öneride bulunuyor: “Preparatları kullanılabilir. Ama en kolay yol çayının hazırlanmasıdır. Şöyle ki: Bir kupaya 1 poşet zencefil koyup üzerine kaynamaya yakın halde su ilâve edilir, üzeri örtülüp 4-5 dakika beklenir ve içilir.”

Yeşil çay ile dönüşümlü olarak zencefil çayı içmekte yarar var

Zencefilin, Çin’de hem gıda hem ilaç olarak emniyetle kullanılabilecek 70 bitkisel ürün listesinde olduğunu belirten Prof. Dr. Ekrem Sezik, Amerikan Gıda ve İlaç Kurumunun ise zencefili “genel olarak güvenilir” grubuna dahil ettiğini söylüyor. Bunların zencefil için çok pozitif değerlendirmeler olduğunu vurgulayan Ekrem Sezik, son olarak şu bilgileri paylaşıyor:

“Kısacası, zencefile artık sadece değişik yararlı etkileri bulunan bir baharat olarak bakılmıyor. Bulantı ve kusmaya karşı olan etkilerinin bilimsel verileri yeterli olduğu için ilaç olarak kullanılmaktadır. Diğer etkilerinden en önemli olanı antioksidan olması. Antioksidan alımı için yeşil çay ile dönüşümlü olarak zaman zaman zencefil çayı içmekte yarar var. Hamileler, safra taşı bulunanlar aşırı kullanmamalıdır.”