Nedenleriyle Zayıflık ve Beslenme Tedavisi

Yaşam tarzımızdaki değişikliklerle birlikte kötü beslenme, öğün atlama gibi yemek yeme alışkanlıklarında meydana gelen değişmeler sonucunda çağın hastalığı olan Obezitenin yanı sıra aşırı zayıflık da önemli bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Zayıflık; vücutta ve organların çevresinde, (kişinin yaş/cinsiyet/boy/fiziksel aktivite gibi belirli parametrelere göre değişmekle birlikte) belirli miktarda bulunması gereken yağ yüzdesinin çok az düzeylerde bulunmasıyla oluşmakta ve çoğu zaman beraberinde bir çok sağlık problemini getirmektedir. Vücut yağ ölçüm analizleri yapılarak ve BKI ( Beden Kütle İndeksi) ye bakılarak BKI’si 19.9 ve altındaki değerler zayıf olarak kabul edilmektedir.

Zayıflığın Sebepleri;

-Alınan enerjinin harcanan enerjiden az olması,

-Sindirim sistemindeki bozukluklar, dolaşım bozuklukları, parazitler ,enfeksiyon hastalıkları gibi etkenler sonucunda alınan besinlerin vücutta kullanılamaması,

-Tiroid bezinin fazla çalışması nedeniyle tiroid hormonlarının fazla salgılanması sonucu metabolizmanın hızlanması, dolayısıyla besinlerin daha hızlı yakılması,

-İştahsızlık, besin alımında bozulma,

-Aşırı fiziksel aktivite,

-Düzensiz yemek yeme,

-Kullanılan bazı ilaçların yan etkisi,

-Psikolojik nedenler(anksiyete, depresyon)

Zayıflığın Neden Olduğu Sorunlar;

-Bağışıklık sisteminin zayıflamasıyla birlikte zayıf bireyler hastalıklara daha çabuk yakalanmaktadırlar. Dış etkenlere karşı dirençlerinin düşük olması yüzünden diğer hastalara oranla hastalığın seyri de uzun sürmektedir.

-Alınan enerji harcanan enerjiden daha az olduğu için, düşen vücut direnci ile birlikte bağışıklık sistemi baskılanmakta, halsizlik, yorgunluk ve uykuya meğil oluşmaktadır.

-Aşırı derecede zayıflık cildin kırışmasına ve daha çabuk yaşlanmasına neden olmaktadır. Cildi canlı tutan E ve C vitaminlerinin yeterli alınmaması, cildin beslenmemesine neden olduğu için, cilt kırışık görünür.

-Yetersiz ve dengesiz beslenme sonucu oluşabilecek vitamin eksiklikleri nedeniyle aşırı hassasiyet ve sinirlilik görülür.

-Zayıflıkla beraber baş dönmesi, anemi, ishal, nabız atışında bozukluk, tırnak ve saç dökülmesi gibi sorunlar da sıklıkla baş göstermektedir.

Zayıflıkta Beslenme Tedavisi;

Burada önemli olan kilo alımını engelleyen, zayıflığa neden olabilecek bir hastalık durumu olup olmamasının saptanmasıdır. Durum saptaması yapıldıktan sonra kilo alımını engelleyen nedene göre tıbbi tedaviye paralel olarak beslenme tedavisi başlanır.

Bu hastalarda yapılan en büyük hata kilo almak için şekerli, aşırı yağlı besinlere çok yüklenip, enerji yakmamak için de hareketin kısıtlanmasıdır. Burada önemli olan dengeli ve yeterli bir beslenme programının oluşturulması ve her besin grubundan yeterli tüketimin olmasıdır.

Bunun için yapılması gereken beslenme önerileri;

• Ana öğünlerde süt, et, tahıl, sebze ve meyve grubundan en az bir besine mutlaka yer verilmelidir.

• Yağlar midede uzun süre kaldıklarından dolayı tokluk hissi oluşturmaktadırlar. Bu da zayıf kişilerin uzun süre besin alımına engel olmaktadır. Bu nedenle kilo almak isteyen kişilerin diyetinde yağda kızartmalar ve çok yağlı besinler yer almamalıdır.

• Patates kızartması, kızarmış tavuk yerine fırında patates, ızgara tavuk ve balık gibi daha sağlıklı tercihler yapılıp, porsiyon miktarları arttırılmalıdır.

• Günün en önemli öğünü olan kahvaltı, kilo almak isteyen kişiler için de kesinlikle geçiştirilmemesi gereken bir öğündür, mutlaka düzenli bir şekilde yapılması gerekmektedir.

• Ara öğünlerde kuru/taze meyve, süt ve süt ürünleri, sütlü tatlılar gibi besleyici değere sahip besinler yer almalıdır.

• Kuru yemişler ( ceviz, fındık, badem) ve kuru meyveler ( kuru kayısı, kuru incir) diyetin hem enerjisini, hem de vitamin ve mineral içeriğini arttırdığı için gün içinde mutlaka tüketilmelidir.

• Gece metabolizmanın yavaşlaması nedeniyle öğün yapmak için iyi bir zaman dilimidir; yine bu öğünde de boş enerji kaynakları olan şekerli besinler değil besleyici değeri yüksek besinler tercih edilmelidir. Peynirli(ızgara hellim, dil peyniri) bir sandviç + ayran gece öğünü için sağlıklı bir alternatiftir.

• Zayıf kişilerin en büyük sorunu mide kapasitelerinin yetersiz olmasıdır. Bu nedenle zaman zaman aşırı besin alımları olsa bile bunun sürekliliğini sağlayamama problemleri bulunmaktadır. Mide kapasitelerini gereksiz yere doldurmalarını engelleyip, başka besinleri de tüketmelerini sağlayabilmek için çorba, salata gibi hacmi fazla olan besinlere bu dönemde yer verilmemelidir. Ayrıca su dahil sıvılar da mideyi doldurarak daha fazla yemeyi engellediği için sıvı tüketiminin yemeklerden 30- 60 dakika önce veya sonrasında yapılması önerilmektedir.

• Zayıf kişinin kilo alma isteğine rağmen iştahsızlık sorunu varsa bunun için;

– Düzenli beslenme saatleri olmalıdır.

– Yemek yeme saati herhangi bir nedenle ertelenmemelidir.

– Yemekten zevk almak için değişik masa örtüleri, özellikle iştah artışına yardımcı olan kırmızı rengin hakim olduğu yemek takımları, peçeteler kullanılmalı, masa çekici hale getirilmelidir.

– Yemek esnasında kişinin olumsuz etkilenmemesi için can sıkıcı, üzüntü verici konuların konuşulmaması gerekmektedir.

– Değişik yerlerde, farklı besinler denenmelidir. Bu durum ‘yemek için yemek’ tabusunu yıkarak bu işin rutin olarak algılanmasının önüne geçmektedir.