Davos’ta düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu’nda konuşan Google Yönetim Kurulu Başkanı Schmidt, internetin yakın zamanda her yerde var olan bir hizmet haline gelerek fark edilmeyeceğini ve sıradanlaşacağını açıkladı. Görünen o ki, internet ilerleyen süreçte hayatımızın ayrılmaz bir parçası olacak ve internetle yaşamayı, interneti yaşam koşullarımıza adapte etmeyi öğrenmemiz de en büyük ihtiyaçlarımızdan biri olacak.

İnterneti nasıl kullanmamız gerektiği, kendi kültürümüz, ahlak sistemimiz ve inancımızla sosyal medyayı nasıl örtüştürmemiz gerektiği konusu, sosyal bilimcilerin konuşması ve sorgulaması gereken önemli bir alan.

Nihayetinde sosyal medya gerçek hayatın doğru bir yansımasıdır. Pek çoğumuz sosyal medyayı gerek kişisel olarak, gerekse iş gereği sıklıkla kullanıyoruz. Bilmemiz gereken şu ki, gerçek hayat ile sosyal medya birbirine paralel iki dünya. Sosyal medyadaki tüm öfkeleriniz, kızgınlıklarınız, kırgınlıklarınız ve mutluluklarınız gerçek hayattan. Gerçek hayatta kim isek, kendimizi neyle ve nasıl temsil ediyorsak, sosyal medyada da aynı kişiyiz.

Sosyal Medya Adabında Nelere Dikkat Edelim?

1. Küfür Etmek De Sosyalleşme Sayılır Mı?

En çok bilinen ve kullanılan sosyal medya araçlarında, paylaşımların altına yapılan küfür ve hakaretleri anlamak mümkün değil. Kendini kelimelerle ifade edemeyen insanlar, ‘sözel şiddet‘ olarak adlandırdığımız küfür ve hakaretlerle kimliklerini ortaya koyuyorlar. İnsanların sözel şiddete başvurmalarının iki temel sebebi vardır: ya mental retardasyona sahiptirler, yani ortalama zekanın altında bir zekaları vardır ya da kelime hazineleri sığdır. Her ne sebeple olursa olsun, sosyal medya başkalarına küfretme ortamı değildir. Başkalarının kişi haklarına zarar vermemeli ve onların sınırlarını ihlal etmemelisiniz. Küfür etmek sizi sosyalleştirmez. Başkalarına hakaret etmek sizi yüceltmez. Küfür ve yaptığınız her türlü sözel şiddet, sizi sadece değersizleştirir.

2. Tanıdığınız Kişilerin Fotoğraflarını Paylaşırken İzin Alın!

Sevdiğiniz kişilerle, dostlarınızla birlikte etkinlikler yapabilir ve bu etkinlikleri sosyal ağlarda paylaşmak isteyebilirsiniz. Ancak sosyal medyada tanıdıklarınızın, arkadaşlarınızın fotoğraflarını paylaşırken mutlaka izin almalısınız. Zira her insanın özel alanını ve kendi mahrem alanımızı, gerçek hayatta olduğu kadar sosyal medyada da korumak zorundayız. Bu nedenle fotoğrafları etiketlemeden önce yakınlarınızdan onay almanızda fayda var. Aksi taktirde hiç istemeden dostlarınızı zor durumda bırakabilirsiniz.

3. Sosyal Medyada Gerçek Olmayan Hesaplar…

Kendi adıma bu tür hesaplardan pek hoşlanmadığımı söylemek isterim. Ama maalesef sosyal ağlarda bunu kontrol etmek mümkün değil. Sosyal medya tanıdığınız ve tanımadığınız insanlara ulaşmak açısından oldukça esnek bir alan. Gerçek olmayan isimlerle açılan, gerçek olmayan hesaplar sosyal medyada istenmeyen sonuçlara neden olabiliyor. Sosyal medyada yer alan troll hesaplara dikkat etmelisiniz.

4. Bir Haberin Doğruluğunu Teyit Etmeden Paylaşmayın!

Dünya ve ülke olaylarını sadece gazetelerden takip ettiğimiz o nostaljik günlerde değiliz artık. Bugün bilgi anlamında internet üzerinde her şeye ulaşmak fazlasıyla mümkün. Bu nedenle sosyal medyada bir bilginin doğru olup olmadığına emin olmadan paylaşımda bulunmaktan kaçınmalısınız. Enformasyon toplumlarının en büyük sorunu haline gelen bilgi kirliliğinden mümkün mertebe uzak durmalısınız. Her duyduğunuzu paylaşmamalı ve her okuduğunuza inanmamalısınız. Sosyal medya, balon haberler ve spekülasyonlarla birbirimizi yanılttığımız bir ortam haline gelmemeli. Herhangi bir habere biraz şüpheci, biraz mesafeli olmakta fayda var.

5. İnsanların Paylaşımlarının Altına “Fetva” Vermekten Kaçının!

Herhangi bir fotoğrafın altına insanların inancını, imanını, sorgulayan yorumlar yapmak oldukça itici duruyor. İnsanların tesettür ölçüsünde olan veya olmayan giyim hataları olabilir. Ancak bu durum, size onların imanını sorgulama hakkını tanımaz. Maalesef böyle bir güruh var. Oysa ki siz Diyanet İşleri Başkanı değilsiniz! Hiçbirimiz evliya da değiliz. İnsanlara gerçekten doğruyu göstermek istiyorsanız bu konuda samimiyseniz yorumlarınız bu derece hoyrat olmamalı. Sözlerinizde de tesettür olmalı!

6. Doğrudan Muhatap Olmadığınız İnsanlara, Çalıştığınız Yöneticilere “Oyun İstekleri” Göndermeyin

Facebook gibi bir ortamda arkadaşlarınız olduğu kadar çalıştığınız iş partnerleriniz de var. Oyun elbette oynayabilirsiniz ancak oyun isteklerinizi doğrudan tanımadığınız veya resmi iletişimde bulunduğunuz insanlara göndermemelisiniz. Hatta tanısanız bile, oyun oynamadığını bildiğiniz kişilere de sürekli oyun isteği göndermemek elbette çok hoş bir tutum olacaktır.

7. İnsanlara Yaptığınız Yorumlar İletişim Krizlerine Sebep Olmamalı

Özellikle üçüncü şahısların görebileceği ortamlarda, insanlarla iletişim kurarken dikkatli olmalısınız. Çünkü yazı dili, konuşma dilinden farklıdır. Yazı dilinde jest, mimik ve beden dilini kullanamayız. Bu sınırlılık da çoğu zaman yanlış anlaşılmalara neden olabilir. İletişim krizlerine sebep olmamak adına, sosyal ağlarda yazdıklarınıza özen göstermelisiniz.

8. Sosyal Ağları Birilerine Laf Sokmak İçin Kullanmayın

Hoşlanmadığınız bir insana hitaben yaptığınız bir laf sokma girişimi size ne katar? Hakikaten oturup, uzun uzun bunu düşünmek gerekiyor. Sosyal medyayı çoğu zaman başkalarına ‘laf sokma’ alanı olarak görenler iletişim krizlerinin bir başka müsebbibi. Sosyal hesabınızı; başkalarına laf sokmak, imada bulunmak için kullanmayın. Takipçileriniz, sizin paylaşımlarınızdan farklı anlamlar çıkarabilir. Eğer çok rahatsız olduğunuz bir durum varsa bu konuyu o kişiyle yüzyüze konuşun, dolambaçlı yollara gerek yok.

9. Yazıları Okumadan Yorum Yapmayın

Sosyal medyada sık karşılaşılan durumlardan bir tanesi de, yazıyı okumadan yazıyla ilgili yorum yapmak. Paylaşılan bir yazıyı okumadan, sadece o yazıyı tanıtan bir cümleden yola çıkarak yorum yapmamalısınız. Bir yazıyı okumadan içerikte ne anlatıldığını asla bilemezsiniz.

10. “… Sayfamıza Bekleriz”

İnstagram’da bir kişi bir fotoğraf paylaşıyor ve altında sayısız “… sayfamıza bekleriz” yorumları yer alıyor. Bazen o yorumdaki hesaplardan birine girip “Eee sayfanıza geldik buradayız, şimdi ne yapacaksınız…” diye söylemek geliyor içimden. İnsanların yaptığı paylaşımların altına sayfa reklamlarınızı lütfen ama lütfen yapmayın. Dünyadaki en kötü PR çalışması bu olsa gerek. Yapılan bu yorumlar ne size, ne ürüne hiçbir katkı sağlamaz.

11. Başka İnsanların Paylaşımlarını, Kendinize Aitmiş Gibi Paylaşmayın.

Bir yazıdan alıntı yapmak isteyebilirsiniz, güzel bir fotoğrafı çok beğendiğiniz için paylaşmak isteyebilirsiniz ancak alıntı yaparken o kişileri bilgilendirmek büyük bir nezakettir. Aynı zamanda paylaşımlarınızın, paylaşımın asıl sahibi tarafından görüldüğünü de unutmayın. Bilgilendirme yaptığınızda, hem gösterilen emeğe saygı duymuş olursunuz hem de adab-ı muaşarete daha uygun davranmış olursunuz.

12. Fotoğraf Paylaşımlarınızda “Fotoğraf Estetiği”ne Dikkat Edin

Özellikle instagram gibi bir alanda fotoğraf paylaşırken, çektiğiniz her fotoğrafı ölçüsüne, rengine, estetiğine dikkat ederek paylaşın. Bulanık, silik, çözünürlülüğü düşük fotoğraflar çok net anlaşılmadığı için karşı tarafa da çok bir şey ifade etmeyecektir.

13. Sizi Rahat Eden Kişileri Listenizden Çıkarın Gitsin

Sosyal ağlarda sizi rahatsız eden kişiler mi var? Onlardan bir an önce kurtulun! Sosyal medyada sizi rahatsız eden, size ‘garip’ mesajlar yazan, üslubuyla ve tarzıyla sizi yoran insanları hesabınızdan çıkarın ve rahatlayın. Emin olun daha huzurlu ve keyifli olacaksınız.

14. Sosyal Medyada Kendi Ruhunuzu ve Zevkinizi Yansıtın

Sosyal medya hesabınız sizi anlatmalı. Kendiniz olmalısınız. Paylaşımlarınızı yüzlerce hatta binlerce insanın gördüğünün bilincinde olarak, kendinizi doğru ifade edebiliyor olmalısınız. Paylaşımlarınızda orijinallik ve içinizden geldiği gibi davranmak oldukça önemli.

Tıpkı hayatın kendisinde olduğu gibi, sosyal ağlarda da en önemlisi birbirimize saygı duymak. Fevri davranmadan, sakin bir şekilde birbirimizi anlamaya çalışmak. Çünkü sosyal medya hayatın ta kendisi.