Abdest Alırken Nelere Dikkat Etmeli?

Abdestin farzları Maide suresinin 5 ve 6. ayetlerinde belirtildiği üzere yüzü, el ve kolları, ayakları yıkamak ve başı mesh etmektir.
Hz. Ebu Hüreyre (ra) anlatıyor:”Resûlullah (sav) buyurdular ki:

“Mü’min -veya müslüman- bir kul abdest aldı mı yüzünü yıkayınca, gözüyle bakarak işlediği bütün günahlar su ile -veya suyun son damlasıyla- yüzünden dökülür iner, ellerini yıkayınca elleriyle işlediği hatalar su ile birlikte -veya suyun son damlasıyla- ellerinden dökülür iner. Ayaklarını yıkayınca da ayaklarıyla giderek işlediği bütün günahları su ile -veya suyun son damlasıyla- dökülür iner. (Öyle ki abdest tamamlanınca) günahlarından arınmış olarak tertemiz çıkar.”

Müslim, Tahâret 32, (244); Muvatta, Tahâret 31, (1, 32); Tirmizi, Tahâret 2, (2)

Abdest, hadiste görüldüğü üzere bu kadar önemli iken alırken nelere dikkat etmeli, abdest azalarını nasıl yıkamalı, ne yapmamalı?

Abdestle mükellef olma ve abdestin şekli bakımından kadın ve erkek arasında bir fark yoktur. Ancak kadınların abdest alırken; yabancı erkeklerin görmemesi gereken baş, boyun, kollar gibi yerlerini yıkarken dikkatli olmaları ve kullandıkları kozmetik ürünlerinin abdest suyuna engel oluşturmaması gerekmektedir.

Abdest alırken yüzü; saç bitiminden çene altına ve kulak yumuşakları arasına kadar yıkamak farzdır. Yüzü yıkarken ağız ve burnun içi ile çenenin karşıdan bakıldığında görünmeyen kısmını yıkamak ise farz değildir.

Abdestin ikinci farzı elleri dirseklerle beraber yıkamaktır. Bunda dikkat edilmesi gereken husus dirseklerin yıkamaya dahil olmasıdır. (Buhari, Vudu: 3; Müslim, Taharet, 34; Ahmed b. Hanbel, 2/334)
El ve kolları yıkarken dikkat edilmesi gereken diğer bir husus ise oje, yağlı boya, hamur, yapıştırıcı gibi deri üzerinde tabaka oluşturan ve altına su geçirmeyen maddelerin bulunmamasıdır.

Abdestin üçüncü farzı başı mesh etmektir. Peygamberimiz bazen başının sadece ön kısmını bazen tamamını mesh etmiştir. (Buhari, Vudu, 7,28,35, 38, 41,42; Ebu Davud; Taharet, 58)

Mesh, yıkamaktan farklıdır ve dokunmak anlamına gelir. Yani ıslak elle başın dörtte birine dokunmak mesh etme farzını yerine getirmek için yeterlidir. Bu yüzden de hanımların saçlarını yabancı erkeklerin görmesi korkusu gibi bir zorunluluk varsa başörtüsü de altına su geçirecek şekilde ise başörtüsü üzerine mesh yapılabilir.

Abdestin son farzı ise ayakları topuklarla birlikte yıkamaktır. Peygamberimiz:

“Yazık bu topukların ateşten haline!”

(Müslim, Taharet, 25,28, 30) hadisini abdest alırken topuklarını yıkamayan birini gördüğünde söylemiştir. Burada; topuk deyince akla ilk gelen ayakların arka kısmı değil, ayak bileklerinin sağ ve sol olmak üzere iki yanında bulunan çıkıntılı kemiklerle beraber yıkanması gerektiğidir.

Eğer ayakta mest türü bir giyecek varsa abdest alırken aynı başta olduğu gibi mesh edilir. Çıplak ayağı yalnızca mesh etmek abdesti de namazı da geçersiz kılar.