Uzmanlar genellikle doğumdan sonraki iki haftalık bebeği yenidoğan olarak tanımlarlar . Bazıları yenidoğan kavramını ilk dört hafta için de kullanabilmektedir . Çoğumuz yenidoğanı tümüyle bağımlı , çok az toplumsal ve zihinsel yeteneği olan ya da hiç olmayan bir varlık olarak düşünürüz . Bu bakış açısına göre , bebekler hiçbir şey yapmazlar , sadece yerler , uyurlar , ağlarlar ve bezlerini kirletirler . Bu yüzden yetişkinler kimi zaman bebekleri eğlencesiz bulurlar . Ancak küçük bebekleri daha iyi tanıyanlar onların harikulede bir biçimde tepki verdiğini , çok hızlı öğrendiğini , çok çabuk büyüdüklerini ve aslında onların da tam bir birey olduğunu hemen fark edecektir.

Modern çalışmalar , bizlere bebekler ile ilgili heyecan verici sonuçlar ortaya koymaktadır . Bugün bilmekteyiz ki , bebekler , 0-2 yaşını kapsayan dönem boyunca önemli kazanımlar elde ederler . İlk günden başlayarak her bebek etkin , algılayan , öğrenen ve bilgiyi örgütleyen bir bireydir.

Bebeklerin yeni doğdukları anda bedensel görünümleri anne ve babaları kimi zaman şaşırtabilmektedir . Dünyaya yeni gelen bir bebeğin boyu ortalama değerler ile 48-53 cm arasında değişebilmektedir . Ağırlık ise yine ortalama değerler ile 2.700-3.900 gram arasındadır . Bebeklerin başı , doğum kanalından geçmenin sonucu olarak uzamış olabilir fakat daha sonra yine kendi ölçüsüne döner . Bebeklerin başı , bedenin diğer kısmına göre oldukça büyüktür . Hatta bu durum bazen anneleri endişelendirebilmektedir . Ancak bu durum esasen oldukça olağandır . Kafatası altı bıngıldak yapıya sahiptir , buralarda kafatası henüz kapanmamıştır . Aslında bebeklerde bıngıldak yapının hemen kapanmasını istemeyiz . Çünkü bıngıldak yapının geç kapanması , kafatasına ve beyne büyümeyi sürdürme olanağı verir . Bebekler 1.5 yaşına geldiklerinde kafatası boşlukları kapanır ve yumuşak noktalar ortadan kalkar.

Yenidoğanların göz rengi belirsizdir ve genellikle koyu gri-mavidir . Ağladığında , bebeklerin pembe ve dişsiz olan dişetlerini görmek mümkündür . Fakat yine de yenidoğanların güzel biçimlenmiş kulakları , avuç içi çizgileri , ince kirpikleri ve son derece gelişmiş minik elleri vardır . Görüldüğü üzere , kulaklar ve ellerin gelişimi henüz daha anne karnında son haline gelerek , tamamlanmıştır.

Yenidoğanın bedeninin , rahmin dışındaki yaşama uyum sağlaması için birçok içsel değişimin yaşanması gerekir . Doğumdan hemen sonra göbek bağı yoluyla plasentaya giden atardamarlar kapanır , bebek solumaya başladığı için kan oksijen toplamak üzere akciğerlerden geçerek dolaşmaya başlar . Sindirim ve boşaltım sistemleri çalışmaya başlar . Bu süreç birkaç gün alabilir ve bebeğin henüz daha kilo almadan önce yarım kilo ya da bazen daha fazla kilo kaybetmesiyle sonuçlanır . İlk hafta içinde , beden ısısını ayarlayan mekanizmalar tam olarak işlemezler , dolayısıyla bebeği çok sıcak ya da çok soğukta tutmamaya dikkat edilmelidir .

Bebeklerin hareket gelişimine baktığımızda ilk aylarda reflekslerin hareketlere yön verdiğini görmek mümkündür . Zamanla ilkel olan refleksler ortadan kalkar ve bebek 2 yaşına geldiğinde yetişkin seviyesinde istemli hareketler göstermeye başlar . Bebeklerde oturma ve yürüme gibi becerilerin ortaya çıkabilmesi için sinir-kas olgunlaşması gerekmektedir . Bebeklerde kas olgunlaşması ilk olarak boyun bölgesinde başlar . Bu , bebeklerin ilk önce başlarını dik tutabilmeyi sağladıklarını göstermektedir . Sonrasında omuzlar , kollar , alt ekstremite dediğimiz bacaklar ve ayakların olgunlaşması tamamlanır . Böylece bebekler yaklaşık 1 yaş civarında ayağa kalkar.

Bebeklerin hareket gelişiminde , kılavuzlar tarafından belirlenen normatif veriler bulunmaktadır . Her ay içerisinde bebeklerden yapmasını beklediğimiz psikomotor beceriler vardır . Bebeklerdeki sağlıklı gelişim kriterlerinden bir tanesi 1.5 aylıkken karın üstü yatarken başını kaldırmasıdır . 5.5-6 ay civarında bebekler desteksiz oturabilirler . 7 aylıkken emeklemeye başlarlar ve yaklaşık 11 aylıkken desteksiz ayağa kalkabilirler . 14 aylıkken bebekler merdiven basamaklarına tırmanabilirler . 16 aylıkken 3 ya da 4 küp ile kule inşa ederler , bir şey çizebilir ve kitabın sayfalarını ikişer , üçer çevirebilirler . 18-24 aylar çocukların el tercihinde bulundukları dönemdir . Sağ ya da sol eli kullanma konusunda anne ve babalar çocukları yönlendirmelidir . 24-36 aylık olan çocuklar kolayca koşabilirler , üç tekerlekli bisiklet kullanabilirler ve parmak uçlarında yürüyebilirler . Her ne kadar normatif veriler standart hale getirilmiş olsa da bu noktada her çocuğun birbirinden farklı bir gelişim seyri gösterdiğini de unutmamak gerekir . Her çocuk farklı bir bireydir.

Bebeklerdeki duyusal gelişim de peyderpey ortaya çıkmaktadır . Tat ve işitme duyuları gelişmiş olarak dünyaya gelirler . Ancak insan yavrusunda , görme duyusunun gelişimi çok daha geç olur . Bebeklerin gözleri , 7 yaşına kadar ıraksaktır . Görme duyusunun tam olarak gelişimini tamamlaması ve yetişkin seviyesine gelebilmesi için 7 yaşını bulması gerekir.

Küçük bebeklerin bilişsel gelişimine baktığımızda , bu küçük insanların kavram gelişimini oluşturmaya başladığını ve zihinlerinde basit tasarımlar yaptığını söylemek doğru olacaktır . Bebekler , ilk olarak annelerini tanırlar . Anneden beslenmesi nedeniyle süt kokusu , annenin kucaklama tarzı zamanla bebeklerin annelerine dair bir zihinsel tasarım oluşturmalarına imkan verir . Böylece bebekler ilk birkaç hafta içinde annelerini tanımaya başlarlar.

Küçük bebekler , zengin kenar çizgisi , biçimi ve hareketi nedeniyle önce insan yüzünün çekimine kapılırlar . Bebekler tanıdıkları kişiler ile ilgili zihinsel tasarımlar geliştirdikçe yabancıları ayırt etmeye başlarlar ve pek çok bebek yaklaşık 8 ay civarında yabancı kaygısı gösterir . Bir yabancıyı , tanıdık olanlardan kolayca ayırt ettiği için ağlama gibi tepkiler ortaya koyabilirler.

12-18 aylar bebeklerin dil gelişimi için kritik dönemlerdir . Bu dönemde çocukla bol bol konuşulmalıdır . Hatta kelimeleri anlasa da anlamasa da çocuklara dünyaya dair nesneler ve eşyalar tanıtılmalıdır . Çünkü çocuklar umduğumuzdan çok daha iyi bir öğrenme kapasitesine sahiptir.

Bebeklik döneminde önemli bir konu da anne ve bebek arasındaki ilişkidir . Esasen bu konu çok daha detaylı bir şekilde irdelememiz gereken bir yapıya sahiptir . İlerleyen dönemlerde sadece bağlanma ilişkisi üzerine aktarımlarda bulunabiliriz . Ancak kısaca söylemek gerekirse , anne ve bebeğin birbirine olan duygusal bağlılığının geliştiği en duyarlı dönemler 0-1.5 yaş arasını kapsamaktadır ve güvenli bağlanan çocukların yetişebilmesi için bu dönemde anne ve bebeğin birlikte kaliteli zaman geçirmesi de oldukça elzemdir.

Bebeklik dönemi , hayata ilk adımların atıldığı ve ilk defa dünyanın anlaşıldığı , ilk defa sosyalleşmenin oluştuğu bir dönemdir . Bu nedenle Piaget , Freud , Erikson , Bowlby , Ainsworth gibi kuramcılar bu döneme dair önemli çalışmalar yapmışlardır . 0-2 yaşın özellikle ileriki dönemlerde hayata dair olumlu beklenti oluşturma yönünde yetişkin bireyleri etkilediğini de ortaya koymaktadır . İnsan yavrusu en çok bakım gerektiren canlıdır . Bu nedenle bebeklerin en çok yanında olmamız gereken bu dönemdir . Bebekler doğdukları dünyaya güvenmek isterler . Onlara bu duyguyu hissettirebilmek için bebeğin sadece yanında olmak yeterli değildir . Bebeğin yanında sevgiyle olmak , ona hayatın yaşanabilir , güvenli ve istikrarlı bir yer olduğunu benimsetmek bu dönemde anne ve babaların asli görevidir . Bebeklere verdiğimiz her emek aslında geleceğe attığımız bir temeldir . Her şey mutlu bir gelecek için …