Tuvalet Eğitiminde Zorlayıcı Olmalı mı?

Tuvalet eğitimi, çocukların gelişim süreçleri içinde en önemli ve aileleri en çok zorlayan dönüm noktalarından biridir.

Tuvalet eğitimine başlama zamanı çocuktan çocuğa değişse de en uygun dilim 24 ile 30 ay arasıdır. Ancak bu süreçte yapılan bazı hatalar çocuğun temel alışkanlıklarını hatta kişiliğini etkileyebiliyor. Tuvalet eğitimi sırasında zorlayıcı, katı, baskıcı, kısıtlayıcı davranan annelerin çocukları, ergenlik döneminde daha hırçın oluyor.

Çocuk, tuvalet ihtiyacını daha uzun aralıklarda gidermeye başlamışsa, birkaç saat süresince bezi kuru kalabiliyorsa, altı kirlendiğinde rahatsız oluyorsa, kendini ifade edebiliyor ve basit talimatları anlayabiliyorsa, belli sürelerle ve sıkılmadan oturabiliyorsa, tuvalet ihtiyacı duyduğunda bunu mimikleriyle, duruşuyla veya sözel olarak ifade etmeye başlamışsa, çocuğun yeterli kas kontrolünü kazandığı düşünülebilir.

Dikkat Edilmesi Gereken Kurallar

Yatmaya hazırlanan çocuğa çok sulu gıdalar vermemek, aşırı hareketliliği engellemek ve uykudan önce tuvalet ihtiyacını gidermek önemlidir; ayrıca, gece belli bir saatte çocuğu tuvalete kaldırmak gerekir.

Saat 21.00’de uyumuş olan çocuğu gece 12.00 – 01.00 sıralarında tuvalete kaldırmak ve mutlaka uyanık olmasını sağlamak şarttır. Tuvaleti uykuda geldiği zaman uyuyan çocuk huzursuzlaşır, çok sık kıpırdar, yatakta döner. Bu tarz bedensel ifadeler önemli ipuçlarıdır ve tuvalete kaldırmak için uygun anlardır.

Tuvalet eğitimine erken başlamak ya da 3 yaş ve sonrasına bırakmak yanlış bir tutumdur. Erken başlanmamalıdır; çünkü çocuk yeterli kas kontrolünü kazanmış olsa da zihinsel olgunluğa henüz ulaşmamış olduğundan neyi niçin yaptığını anlayamaz. Bu da çocukta ters tepkiye yol açarak eğitimi reddetmesine ve işlerin çıkmaza girmesine neden olur.

Bu dönemin daha rahat ve sağlıklı geçirilebilmesi için dikkate alınması gereken unsurların başında tuvalet eğitimine ne zaman başlayacağımız gelir. Doğru zaman, çocuktan çocuğa değişmekle beraber en uygun başlama zamanı 24 ile 30 ay arasıdır. Eğer çocuğun zihinsel ve motor gelişimi normal ise 2-3 yaş arasında bir ila beş aylık süre içinde tuvalet eğitimi tamamlanmalıdır. 18 ay öncesi ya da 36 ay sonrası başlatılan tuvalet eğitimi çeşitli sorunlara neden olur. Klinik kabızlık, idrarını tutma gibi medikal problemlerin yanında duygusal sorunlar da ortaya çıkabilir. Gece alt ıslatma ise 5 yaşına kadar normal kabul edilir.

Tuvalet Eğitimine Nasıl Başlamalı?

Anne, çocuğun ve kendisinin hazır olduğunu hissettiğinde kararlı bir tutumla tuvalet eğitimini başlatmalıdır. “Artık yeterince büyüdün, bu bezleri kullanmayacaksın” diyerek ihtiyacını nasıl gidereceği anlatılır. Birlikte iç çamaşırı ve piyasada bulunan sevimli küçük klozetlerden alınarak çocuk bilişsel olarak hazırlanır. Bez bir daha bağlanmamak üzere çıkartılır. Bezi bir takıp bir çıkarmak çocuğun öğrenme sürecini uzatır, zorlaştırır. Kaslarını tuttuğunda ve bıraktığında neler olduğunu algılayabilmesi için kirlenmeye ihtiyacı vardır. Çocuğun 2-3 saatte bir klozete 5 dakika kadar oturması sağlanır. Oturma esnasında çocuk ile birlikte beklemek onu yalnız bırakmamak, çocuğun bu yeni duruma alışmasını kolaylaştırır.

Gündüz tuvalet alışkanlığı oturmaya başlar başlamaz geciktirmeden gece eğitimine de başlanılmalıdır. Çocuk doğru eğitimle tuvalet alışkanlığı kazandıktan belli bir süre sonra, tekrar alt ıslatmaya başlamışsa bunun nedeni genellikle psikolojik etkenlerdir. Kaygı, korku, kıskançlık, örseleyici yaşantılar alt ıslatmaya neden olduğu bilinen psikolojik etkenlerdir. Tıbbi bir neden söz konusu değilse, ailenin profesyonel yardım alması sorunun çözümüne yardımcı olacaktır.