Bu hafta farklı bir konuya değinmek istedim. Okuması bile zor ve karışık olan bu kelimenin türkçeleştirilmiş karşılığı “yapı bozum” ya da “yapı söküm”dür. Yani daha anlaşılır şekli ile kesin hatları olmayan ve kabul görmüş düzene karşı çıkarak, onun yeniden yorumlanıp yapılandırılması eylemine verilen isimdir. Çok sık karşılaşılmasa bile eminim ki ne olduğunu öğrenmek hoşunuza gidecektir.

Moda da dekonstrüksiyon, giysilerin tamamen sökülüp ters yüz edilerek yeniden bir araya getirilme işlemidir. Parçaların eksik veya zarar görmüş olması bu tasarım şeklinin bir parçasıdır. Zihninizde çok pejmürde bir görüntü canlandığını tahmin edebiliyorum. Ama dünyada ki dekonstrüksiyonist tasarımcıları öğrenince hiçte öyle olmadığını göreceksiniz.

Tasarımcılara geçmeden önce daha iyi anlamanız için birkaç örnek vereyim size. Bildiğiniz üzere birçok moda terimi vardır. Moda terminolojisi tüm dünyada kabul görmüş manalarıyla hayatımızda. Örneğin; hakim yakalı bir gömlek dediğimiz anda zihnimizde hakim yakanın nasıl bir şey olduğunu canlandırabiliyoruz ya da bebe yakalı bir tunik dediğimizde nasıl bir görüntüsü olduğunu düşünebiliyoruz. Dolgu topuk bir ayakkabının nasıl bir forma sahip olduğunu tarif edebiliyoruz. İşte dekonstrüksiyonist tasarımcılar bu düzene karşı çıkarak bilinen formların aksine kendi formlarını oluşturarak tasarım yapıyorlar. Yani bu akım düzenli ve kabul gören giyim tarzına kesinlikle karşıdır.

Ben yaptıkları bu hareketi var olan bir düzene başkaldırı olarak değerlendiriyorum. Eleştirme manasında söylemiyorum elbet. Kendi özgür düşünce ve yetilerini kullanarak ortaya çıkarttıkları şeyler takdire şayan!

Moda tarihindeki en önemli öncüleri benim için Vivienne Westwood ve John Galliano’dur. İkisi de cesur ve asi tarzlarını her koleksiyonunda göstermekte. Birbirinden farklı kumaş ve materyalleri bir araya getirmekle yetinmeyip bir de bahsettiğim form değişikliğini en usta şekilde başarıyorlar. Bunlar modanın devleri arasında yer alan isimler. Tasarımlarına bir göz atarsanız, okuduklarınızla gördükleriniz arasında bir bağlantı kurabileceksiniz.

Peki Ya Türk Tasarımcılar

Bir de size Türkiye’den birkaç örnek vereyim. İsimleriyle değil, yaptıkları iş ile ön planda olmayı tercih eden ve sadece icra ettiği mesleği konuşulsun isteyen ve az da olsa dekonstrüksiyonist tasarımlar yapan tasarımcılar var. Bunlardan ilki Hatice Gökçe. Tasarımcı, dünyada Türk erkek giyim stilini yeni bir formla kabul ettirmiş bir kişi olarak anılmak istiyor. Kendine has tarzı ve oluşturduğu formlarıyla her erkeğe hitap etmese bile çok başarılı ve yenilikçi bir tasarımcı. Diğer bir isim ise Arzu Kaprol. Tasarımcı, tasarımlarının dışarıdan bakıldığı zaman kültürler üstü bir formunun olmasını ama içini açtığı zaman bu coğrafyanın özelliklerini taşımasını istediğini söylüyor. Tam bir dekonstrüksiyonist olmasa bile izlerini taşıdığını söyleyebilirim.

Günümüzde de bu akım, ufakta olsa bazı ürünlerde etkisini göstermekte. Siz farkında olmasanız da bazen taktığınız atkıda, kullandığınız kumaşlarda, giyindiğiniz ayakkabılar ya da kıyafetlerde görmeniz mümkün. Belki bu yazıdan sonra farkında olmanızı sağlarım. Dikkat ederseniz sizde fark edebileceksiniz.