İnsanlar doğarlar yaşarlar ve ölürler. Bu süreç içinde evlenirler, çocuk, torun sahibi olurlar. Özellikle de bir anne için dünyadaki en güzel hediye de çocuktur. Duygularının yoğunlaştığı, hayata başka bir sevgiyle baktığı çocuk sevgisi filizlenir ve hayat bulur. Bazı anne ve babalar çok şanslı olmayabilirler. Kendi kanlarından canlarından evlat isterler ama bir türlü olmaz. Doktora giderler her yolu denerler ama yine olmaz. İşte bu noktada hem dinimiz hem de kanunumuz tarafından “evlat edinme” müessesesi devreye girer.

Evlat edinmenin dini boyutu değil, hukuki boyutu benim konuma girdiği için sizlere bu noktada fikirler sunmaya ve hukuki yolu anlatmaya çalışacağım.

Öncelikle kimlerin evlat edinebileceği sorusuyla başlayalım;

Tek başına evlat edinme ve birlikte evlat edinme diye iki hal vardır. Kanunumuzda bu durum açık bir şekilde belirtilmiştir.

Birlikte evlat edinmenin şartları Medeni Kanunumuzun 306. Maddesinde yer almaktadır. Kanunumuza göre evli olan eşler, ancak birlikte evlât edinebilirler. Evli olmayan ama birlikte yaşayanlar ya da imam nikahıyla birlikte bir yaşamı paylaşanlar birlikte evlât edinemezler.

Evli çiftler için de bazı usul ve esasların yerine getirilmiş olması gerekmektedir. Eşlerin en az beş yıldan beri evli olmaları veya otuz yaşını doldurmuş bulunmaları gerekir. 2 şarttan birinin varlığı yeterli görülmüştür.

Dışarıdan bir kişi değil de eşlerden birinin çocuğunun diğer eş tarafından evlat edinilmesi hususu ise; en az iki yıldan beri evli olmak veya evlat edinecek olan eşin otuz yaşını doldurmuş bulunması şartıyla diğerinin çocuğunu evlât edinebilir.

Tek Başımayım -Evlenmedim, Evlenip Boşandım- Evlat Edinmek İstiyorum

Tek başına evlât edinmenin şartları Medeni Kanunumuzun 307. Maddesinde yer almaktadır; evli olmayan kişi otuz yaşını doldurmuş ise tek başına evlât edinebilir. Genel durumlar dışında aranan tek şart yaştır.

Evlat edinmenin genel koşulları var mı?

Bir küçüğün evlât edinilmesi, evlât edinen tarafından bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olması koşuluna bağlıdır. Evlât edinmenin her hâlde küçüğün yararına bulunması ve evlât edinenin diğer çocuklarının yararlarının hakkaniyete aykırı bir biçimde zedelenmemesi de gerekir.

Evlat edinilecek çocuğun yaşı kaç olmalı ve rızası?

Evlât edinilenin, evlât edinenden en az onsekiz yaş küçük olması şarttır. Ayırt etme gücüne sahip her şeyi anlayabilecek durumdaysa, küçüğün rızası mutlaka alınır ve bu rıza olmadıkça evlât edinilemez.

Çocuk eğer vesayet altındaysa buradaki prosedür izinlerin alınmasına bağlıdır. Vesayet altındaki küçük, ayırt etme gücüne sahip olup olmadığına bakılmaksızın vesayet dairelerinin izniyle evlât edinilebilir. Burada rıza makama verilmiştir çocuğa değil!

Evlat edinilecek çocuğun anne ve babasının rızası gerekiyor mu?

Evlât edinme, küçüğün ana ve babasının rızasını gerektirmektedir. Rıza, küçüğün veya ana ve babasının oturdukları yer mahkemesinde sözlü veya yazılı açıklanarak tutanağa geçirilmek suretiyle onaylanır. Verilen rıza, evlât edinenlerin adları belirtilmemiş veya evlât edinenler henüz belirlenmemiş olsa dahi geçerlidir. Rıza, küçüğün doğumunun üzerinden altı hafta geçmeden önce verilemez.

Aile rızayı verdikten sonra geri alabilir mi ?

Rıza, tutanağa geçirilme tarihinden başlayarak altı hafta içinde aynı usulle geri alınabilir.

Peki ben bu rızayı almak zorunda mıyım ?

En az bir ebeveynin rızasını kanun aramaktadır. Bunun için de yine sınırlama getirmiştir. Aksi halde rıza her iki ebeveynden alınmak zorundadır. Ancak, kim olduğu veya uzun süreden beri nerede
oturduğu bilinmiyorsa veya ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun bulunuyorsa ya da küçüğe karşı özel yükümlülüğünü yeterince yerine getirmiyorsa rızası aranmaz.

Genel Bilgilendirmeler:

• Evlat edinme işlemi medeni kanun gereğince aile kütüğüne eklenir. Aksi halde çocuk yasal bir hak kazanmaz, ailenin mirasçısı olmaz ve bu durum yasalara aykırıdır.
• Evlât edinen ile evlâtlığın veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi arasında evlilik gerçekleştirilemez. Medeni kanuna göre evlilik engelidir.
• Evlâtlık, evlât edinenin yasal mirasçısı olur. Gerçek çocuk kabul edilir.
• Evlâtlık küçük ise evlât edinenin soyadını alır. Evlât edinen isterse çocuğa yeni bir ad verebilir.
• Ergin olan evlâtlık, evlât edinilme sırasında dilerse evlât edinenin soyadını alabilir.
• Eşler tarafından birlikte evlât edinilen ve ayırt etme gücüne sahip olmayan küçüklerin nüfus kaydına ana ve baba adı olarak evlât edinen eşlerin adları yazılır.
• Evlâtlığın, miras ve başka haklarının zedelenmemesi, aile bağlarının devam etmesi için evlâtlığın naklen geldiği aile kütüğü ile evlât edinenin aile kütüğü arasında her türlü bağ kurulur. Ayrıca evlâtlıkla ilgili kesinleşmiş mahkeme kararı her iki nüfus kütüğüne işlenir.