Bebeğiniz daha doğmadan onun bedensel ve zihinsel gelişimine katkıda bulunabilirsiniz. Bunun için yemeniz ve yememeniz gerekenleri çok iyi bilmelisiniz.
Diyetisyen Burcu Özen YEŞİL’den hamileler için beslenme önerileri YesilTopuklar.com’da.

Yaşamın her alanında önemli olan beslenme, söz konusu gebelik olunca çok daha fazla değer kazanmaktadır. Anne karnındaki bebeğin, bedensel ve zihinsel gelişimi, annenin gebelik süresince yeterli ve dengeli beslenmesi ile mümkündür. Anne adayı yeterli ve dengeli beslenerek; kendi fizyolojik gereksinmelerini karşılamalı, vücudundaki depoları dengede tutmalı, bebeğin sağlıklı büyüme ve gelişmesini sağlamalı ve emzirme dönemindeki sütün sağlanması için gerekli besin öğelerini karşılamalıdır.

Gebelik döneminde yetersiz ve dengesiz beslenen bir anne adayını ve bebeğini bekleyen bazı riskler vardır:

• • Düşük doğum ağırlığına sahip bebek (2,5 kilogramın altında doğan bebekler)
• • Prematüre ( zamanından önce, erken) doğum
• • Anne ve bebek ölümleri
• • Zihinsel ve bedensel gelişimi yetersiz bebek doğumları.
• • Annede kansızlık
• • Gebelik zehirlenmesi (toksemia)
• • Aşırı ödem
• • Kemik dokusu bozuklukları ( osteomalasia)

Yetersiz ve dengesiz beslenme sonucu oluşabilecek olan bu riskli durumların görülme sıklığı; 18 yaş altı ve 35 yaş üstü gebeliklerde, sık aralıklarla yapılan doğumlarda( 2 yıldan az) ve çoğul gebeliklerde artmaktadır.

Gebelik doğal ve fizyolojik bir süreçtir. Bu süreçte gebeliğe uygun ağırlıkta başlamak son derece önemlidir. Gebelik başlangıcında normal ağırlıkta olan anne adayları için toplam 9 – 12 kilogram, gebeliğe zayıf başlayan anne adayları için ise gebelik süresince 12,5 – 15 kilogram ağırlık kazanımı hedeflenmelidir. Gebeliğin başlangıcında fazla kilolu ve şişman olan anne adayları için, 9 ay boyunca 7,5 – 10 kilogram kazanmaları daha uygun olacaktır.

Sağlıklı bir gebelik için; ağırlık kazanımının miktarı kadar hızı da önemlidir. Gebeliğin ilk 3 ayı süresince beklenen toplam ağırlık kazancı 1 – 2 kg iken daha sonraki dönemde haftada ortalama 0,5 kg yani ayda 1,5 – 2 kg ağırlık kazanım hızı normaldir. Bu nedenle anne adaylarının gebelik öncesi kontrollerinin yapılması, gebe kaldıktan sonra her ay beslenme ve kilo takibinin yapılması gerekmektedir.

Bu dönemde protein, enerji, vitamin, mineral ve sıvı ihtiyacı artmaktadır. Bu artan ihtiyaç yeterli ve dengeli beslenerek karşılanmalıdır.

Protein : Bebeğin vücut hücrelerinin büyüme ve gelişmesi için protein ihtiyacı artmaktadır. Proteinin en iyi kaynakları; et, tavuk, balık, yumurta, süt, peynir, yoğurt, iyi kaynakları ise badem, ceviz ve baklagillerdir.

Enerji : Günlük enerji gereksiniminin yeterli düzeyde karşılanması gerekmektedir. Enerjinin temel kaynağı olan karbonhidratların doğru seçimi ve miktarı önemlidir. Tam tahıllı yiyecekler, sebze ve meyveler belirlenen ölçüde tüketilmelidir.

Vitaminler : Gebelik süresince bazı vitaminlere olan gereksinim artmaktadır. B grubu vitamini olan folat, bebeklerde nöral tüp defektinin(beyinde ve omurilikte ciddi anomaliler) önlenmesine yardımcı olmakta, eksikliğinde prematüre ve düşük doğum ağırlığı riski artmaktadır. Folatın sentetik formu besin desteklerinde ve folik asit eklenmiş besinlerde bulunmaktadır. En iyi folik asit kaynakları; yeşil yapraklı sebzeler, karaciğer, dalak gibi organ etleri ,brokoli, buğday embriyosu ve turunçgillerdir. Folata olan gereksinim gebelik öncesi 400 mcg’dan gebelik süresince 600 mcg’a yükselmektedir. Bu nedenle gebelik öncesi ve gebelik sırasında Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen folik asit desteğinin, doktor kontrolünde başlanması son derece önemlidir.

Gebelik döneminde B12 vitaminine olan ihtiyaç da bu dönemde artmaktadır. Yanlızca hayvansal kaynaklı gıdalardan(et, süt, yumurta) sağlandığı için vejeteryanların özellikle dikkat etmesi gerekmektedir. Gerekli görüldüğü takdirde doktor kontrolünde takviye alınmalıdır.

Mineraller : Gebelik süresince vücut özellikle iki minerale gereksinim duymaktadır. Bu mineraller kalsiyum ve demirdir. Yeterli düzeyde tüketilmediklerinde, annenin depoları bebeğin büyüme ve gelişmesi için kullanılmaktadır.

Kalsiyum : Gebelik süresince yeterli kalsiyum alımı, bebeğin iskelet yapısını geliştirirken annenin de kemik kitlesinin korunmasını sağlamaktadır. En iyi kalsiyum kaynakları; yağsız ya da yarım yağlı süt, yoğurt, peynir, sardalya ve hamsi gibi kılçığıyla yenilen balıklar, baklagiller, yeşil sebzeler, fındık, badem, kuru incir ve zenginleştirilmiş kahvaltılık gevreklerdir.

Demir : Kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve dokulara oksijen taşıyan hemoglobin yapımı için demir kullanılmaktadır. Hemoglobin, gelişen bebeğe plasenta boyunca oksijen taşınmasında görev alır. Gebelikteki demir ihtiyacı gereksinimin çok üzerine çıkmaktadır. Artan ihtiyaç karşılanmadığı takdirde anne adayının demir depoları bebek tarafından kullanılacak, annede halsizlik, yorgunluk gibi pek çok probleme neden olacaktır. En iyi demir kaynakları; karaciğer ve tüm kırmızı etler, yumurta, baklagiller, pekmez, yeşil sebzeler, domates, kuruyemişlerdir. Hayvansal kaynaklı ürünlerdeki demirin emilimi bitkisel kaynaklı ürünlere göre daha yüksektir. Demir emilimini arttırarak bioyararlığını yükseltmek yani vücuttaki kullanımın artışını sağlamak için bitkisel kaynaklı demirin hayvansal kaynaklı demir ve C vitamini(maydanoz, çilek, portakal, domates, dolmalık biber vb.) ile birlikte kullanılması gerekmektedir.

Su : Su önemli besin öğelerindendir. Besin öğelerini vücut hücrelerine taşır ve bazı atık ürünleri ortamdan uzaklaştırır. Besin öğelerinin bebeğe plasenta yoluyla taşınmasını sağlar. Gebelik süresince bebeğin içinde yer aldığı amniyon sıvısının dengesi için su miktarı önem kazanmaktadır. Günlük 2 – 2,5 litre su tüketilmesi önerilmektedir.