İstinyepark alışveriş merkezi yönetimi, 30 kişilik mescidi 500 kişinin kullandığını fark edince mekanı büyüttü ve yeniledi. Daha doğrusu halıyla kaplı dua odasını kubbesi, mihrabı ve modern hatlarıyla, yeni nesil camilerle yarışacak güzellikte bir mescit haline getirdi. Mescidin kalem işlerini yapan nakkaş Kaya Üçer, “Bence insanlar bu mescidi görmek için İstinyepark’a gelecek.” diyor. Darısı diğer alışveriş merkezlerinin havasız ve küçük mescitlerinin başına.

Alışveriş merkezlerinin birçoğunda mescit yok. Olanlarda ise ya otoparkta ya da kıyıda köşede… Bulana kadar namazın geçmesi işten değil. Buldunuz diyelim, küçücük ve çoğunlukla da havasız mekanlarla karşılaşıyorsunuz. İstinyepark alışveriş merkezi, “dua odası”nı AVM mescitlerine dair bu kanaati değiştirecek şekilde yeniledi. Alışveriş merkezinin ikinci katındaki 30 kişilik mescidin talebi karşılamadığını fark eden İstinyepark yönetimi, ibadethaneyi büyütme kararı almış. Yakın zamanda yapılan modern camileri incelemişler. Ares Mimarlık’a iç mimarisini yaptırmışlar, hattat Ali Toy’a duvarlarındaki ve kubbedeki yazıları tasarlatmış, nakkaş Kaya Üçer’e de kalem işlerini yaptırmışlar. Ortaya bir alışveriş merkezinde olacağına ihtimal veremeyeceğiniz kadar şaşırtıcı güzellikte bir mescit çıkmış. İlk defa girenler şaşırıyor, kubbesini ve duvardaki hatları dakikalarca inceliyor. Ancak alışveriş merkezinin içinde böyle bir mescitle karşılaşmanın şaşkınlığını üzerinden attıktan sonra namaza duruyor.

Cemaati bazı camilerden daha fazla

Aslında nakkaş Kaya Üçer’in deyimiyle alışveriş merkezlerideki mescitlerin İstanbul’daki birçok camiden daha çok cemaati var. Nitekim İstinyepark’ın mescidi yenilemesini, 30 kişilik mekânı günde 300 ile 500 arasında kişinin kullandığını fark etmeleri sağlamış. 500 kişinin namaz kıldığı bir mekânı da yerde halı serili sıradan bir oda olmaktan çıkarmak istemişler. Projeyi hazırlayan Ares Mimarlık, geleneksel formların dışında modern cami örneği olabilecek bir çalışmaya imza atmak istemiş. Bu maksatla halısını bile özel tasarlamışlar. Modern hatlarıyla tanınan Ali Toy ile çalışmışlar. Geleneksel camilerde pek görülmeyen ilk ayeti “ikra/ oku” Arapça ve Türkçe olarak duvarlara yazmışlar. Kubbedeki ‘vav’ların hem görselliği çok etkileyici hem de mesajı: “Allah her an bizi görüyor.”

Projenin her aşamasında yer alan nakkaş Kaya Üçer, “İstanbul’daki birçok camiden daha çok insanın namaz kıldığı AVM mescitlerinin gelişigüzel yerler olmaması gerekiyor. Buraların insanlara bir kültür vermesi gerekiyor.” diyor. Birçok AVM’de mescit depodan bozma odalara yapılıyor. Bırakın mihrabı, kıbleyi gösteren tabela bile bulunmuyor. Duvara karakalemle ya da göz kalemiyle çizilmiş bir okla gösteriliyor Kıble. İçerisi havasız ve dağınık oluyor. Bazı AVM’lerde mescit öylesine kıyıda köşede kalıyor ki kadınlar gitmeye korkuyor. Cevahir ve İstinyepark bu anlamda iyi örnekler. Mescit mağazaların arasında, insanların yoğun olduğu koridorda. İstanbul ve Marmara Forum’da da mescit kolay ulaşılacak yerlerde. g.baki@zaman.com.tr

AVM mescidinden öte bir çalışma

Mescidin mihrabı için özel kalıp döktürülmüş. Vav harfleriyle süslenen kubbe de özel döküm. Kaya Üçer, “Kubbedeki vav harfleriyle Allah’ın gözü üzerinizde mesajı veriliyor.” diyor. Vav’ın ortasından yansıyan ışık amber rengi. Nur anlamını vermek için bunu tercih etmişler. Duvarlardaki hatlarda “Lailahe İllallah ve Muhammeden Resullullah” ve “ikra” yazıyor. Üçer, insanımızın ‘oku’ emrine ihtiyacı olduğu için bu ayeti yazdıklarını söylüyor ve “İkra, yani oku kelimesini hem Arapça hem de Türkçe yazdık. Bir AVM mescidinden çok daha öte bir çalışma oldu. Sanırım insanlar İstinyepark’a sadece alışverişe değil, bu mescidi görmeye de gidecek.” diyor.

Namaz kılınan yer kadar abdest alma mahalli de özel olarak tasarlanmış. Çanta ve kıyafetlerini koymak için de elektronik kilitli dolaplar yapılmış. Oldukça şık ve kullanışlı bir abdest alma yeri var. İstinyepark’ın mimarı Neslihan Yıldız, mescidi yenileme ve büyütme projesini, yeni yapılan modern camileri inceleyerek yaptıklarını söylüyor. Diğer AVM mescitlerini örnek almamışlar. Zaten çoğu otoparkta ya da alışveriş merkezinin en ücra köşesinde olan havasız ve küçük mescitlerle karşılaştırılamayacak kadar güzel bir mescit ortaya çıkmış.

Mescitler Arap turistler için büyütülmüyor

İstinyepark gibi Cevahir Alışveriş Merkezi de mescidini büyüttü. Birçok kişi bunun sebebinin artan Arap turist sayısı olduğunu düşünüyor. Nitekim İstinyepark’ın mimarı Neslihan Yıldız’a da bu çok sorulmuş. Yıldız, “Arap turistleri düşünerek yapmadık, bizim için Arap-Türk ziyaretçi ayırımı yok.” diyor. Mescidin yenilenme sebebi şu: Mescidin olduğu koridorda bir görevli numaratörle ziyaretçi sayısını ölçmüş. Günde 300 ile 500 kişinin 30 kişilik mescidi kullandığı tespit edilince büyütme ve yenileme kararı alınmış. Ayrıca alışveriş merkezi çalışanlarının da mescidin büyütülmesi yönünde yoğun talebi olmuş.