Kadın şoförlerin hakkında duyduğumuz en büyük önyargılardan biri park edememe sorunu. Sadece ülkemizde değil tüm dünyada bulunan bu klişe, aslında tam olarak doğru değil. Ana haber bültenlerine kadar konu olan kadın şoförlerin ilginç hallerini sizler için araştırdık ve park edememenin cinsiyete bağlı olmadığı sonucuna ulaştık.

Bir pazar sabahı… Hayriye Balıkçı, çocuklarını da alarak arabasıyla alışverişe gidiyordu. Dev binanın alt katındaki park yeri işaretini görünce direksiyonu o tarafa çevirdi. Girişindeki bilet makinesi kuyruğuna girdi ve beklemeye koyuldu.

Arabayı mümkün olduğu kadar alete yakınlaştırmalı ve bileti bir kol mesafesinden almalıydı. Sıra kendisine gelince gişeye doğru hamlesini yaptı. Kafasını kaldırıp penceresini açtı ve makineye uzandı. Kolunu camdan dışarı çıkardı. Fakat bir sorun vardı. Kolunu uzattıkça uzatıyor ama yetişemiyordu. Çünkü arabayı yine istediği kadar yaklaştıramamıştı. Arabasını biraz geri aldı ama yine olmadı. Arkadaki sabırsız sürücüler klaksonları öttürmeye başlamışlardı çoktan. Sonunda kapıyı açıp arabadan inerek düğmeye basabildi. Nihayet önündeki engel kalkarak kendisinin geçmesine için vermişti. Sıra park yeri bulmadaydı. Dakikalardır süren arayış nihayete ermiyordu. Sinirleri hepten yıpranmıştı şoför hanımın. Sonunda bir yer bulduğunda 20 dakikaya yaklaşıyordu bu arayış. Hayriye Balıkçı’nın ilk deneyişi sonuç vermedi. Arabası istediği hizaya gelmemiş ve onu boşluğa sığdıramamıştı. Yeniden denedi, bir kez daha, bir kez daha… Tabii bu arada arkasındaki boşluk, geçiş yapmak isteyen başka araçlarla dolmuştu. Şoför hanım strese kapıldı. Arabayı ileri geri götürüyor fakat bir türlü istediği konuma sokamıyordu. Etraftan gelen iğneleyici “Yardımcı olalım mı abla?” soruları sinirlerini hepten oynatmıştı. Sonunda derin bir nefes aldı. Tüm cesaretini topladı. Dudaklarını ısırarak geçirebildi arabayı ki durmaya yakın bir ‘çat’ sesi. Hayriye Hanım aynalara dikkatini yoğunlaştırırken ön tarafı unutmuştu. Arabadan indi ve o sesin geldiği tarafa doğru yöneldi. Çarpma sonucu plakası yere düşmüştü. Az sonra içeriden gelen bir anne sesi, kapının açılmadığını ve yandaki arabaya çarptığını söylüyordu.

Yıllardır haberlere konu olan kadın sürücülerin videolarına hepimiz aşinayız. Park etmek isterken diğer arabalara çarpanlar, dar bir sokakta arabayı takla attıran, otopark gişelerindeki bariyerlere vuran kadın şoförlerin görüntüleri haber programlarının vazgeçilmezleridir. Son günlerde İstanbul’daki bir benzin istasyonunda meydana gelen kaza ise ‘kadınlardan şoför olmaz’ diyenlerin eline büyük bir koz verdi. Benzin pompasına sakince yaklaşırken birden fren yerine gaza basan kişi, maalesef yine bir kadın şofördü. Lüks aracıyla marketten içeri dalarak ortalığı darmadağın eden şoför hanım, görenleri şaşkına çevirmişti. Bu görüntüler, sürücülüğün cinsiyetle alakalı bir yetenek olup olmadığı sorusunu yeniden akıllara getirdi.

Kadından şoför olmaz mı?

Günümüzde hâlâ bazı ülkelerde kadınlara yönelik ehliyet alma yasağı devam etse de, kadın şoförler, maharetlerini trafikte göstererek bu tutumun ne kadar yanlış olduğunu ispat ediyor. Yeteneklerini her kulvarda sergileyen kadınlar, artık otobüs şoförlüğü ve servis sürücülüğü yapıyor, motor sporlarında kırılması güç rekorlara imza atıyor. Tüm bunlara rağmen, yasal bir problem olmasa da halk arasında bir grup, kadınların şoförlük yeteneklerine hâlâ burun kıvırıyor. Kadın şoförlerin karıştığı bazı ilginç kazalar ve trafikte az görülen manevraları halk arasında yaygın olan bu önyargıya zemin oluşturuyor. Özellikle bu tür görüntülerin sosyal paylaşım sitelerinde yayılmasıyla da ‘kadından şoför olmaz’ diyenlerin sayısı günden güne artıyor.

Kadınların şoförlüklerini ispat ettikleri anlardan biri hiç şüphesiz arabayı park etme anı. İngiliz otopark şirketi NCP bu konu üzerine önemli bir araştırma yaptı. The Telegraph gazetesinde yayımlanan ve şürüş uzmanı bir ekibin gözetimindeki çalışma, 700 park noktasına konulan gizli kameralar ile gerçekleştirildi. ‘Park etme yeteneği cinsiyetler arası farklılık gösteriyor mu?’ sorusuna cevap arandığı çalışmada ilginç istatistikler elde edildi. 2500 sürücünün incelendiği araştırma, bu konuda önemli bir ayrıntıyı ortaya çıkardı:

Kadınlar arabalarını park ederken zaman kısıtlamasında bulunmuyorlar. Arabalarını park etmek istedikleri en uygun ve geniş yerleri seçiyorlar. Kendilerine göre bir yer bulduktan sonra ise arabayı park etmede erkeklere oranla daha titiz davranıyorlar. Kadın şoförler, kendilerini tatmin edecek bir konuma gelene kadar arabaları ileri geri hareket ettiriyorlar. Hatta arabalarının diğer arabalara paralel olmasını isteyen bayanlar bile mevcut. Bu durum, erkeklerde arabayı park yerine sokup bir iki kısa hareketle son buluyor.

Uzman psikolog Yıldız Burkovik, bu meselenin tamamen önyargılar ve medyanın manipülesiyle bu hale geldiğini açıklıyor. Sürüş yapabilmenin ve park edebilmenin cinsiyetler arasında bir farklılık gösteremeyeceğini ve bu meselenin pratik yapma neticesi olduğunu ifade ediyor. Kendisinin de şoför olduğunu belirten Burkovik, “Bazen çok garip bir şekilde ulu orta park edilen bir arabanın şoförü bir erkek olabiliyor. Bu konuda erkek birey, kültürümüzden ve kendi fıtratından da kaynaklanan sebeplerle araba sürmeye daha erken başlıyor, daha fazla deneyim kazanıyor.” diyor.

Alman bilim adamı Dr. Claudia Wolf da yaptığı araştırmalar sonrası konu hakkında bazı önemli çıkarımlar elde etti. Ruhr Üniversitesi öğretim üyesi Wolf: “Bu araştırma erkeklerin daha iyi koordinasyon sağladığını ve mekâna dair daha yüksek bir farkındalık duygusuna sahip olduğunu doğrulamıştır.” diyor.

İstatistik sonuçları güvenilir değil

Yurtdışında özellikle Avrupa ülkelerinde gerçekleşen araştırmalar ve bunlardan alınan farklı istatistikler belirleyici bir sonuç ortaya çıkarmıyor. İstatistiklerden yola çıkarak kadınlar kötü şoför veya erkekler iyi şoför tespitini yapmak tam olarak mümkün değil. Erkekler, genelde bazı yönleriyle kadınlara üstün gelse de, kadınlar da bazı kabiliyetleriyle istatistiklerde daha ağır basıyor. Örneğin İngiltere’deki bir kasko firması, müşterilerinin arasında yaptığı araştırmada kadınların park kazalarından daha az şikayetçi oldukları bilgisine ulaşıyor. Bununla beraber Alman bilim adamlarının yaptığı bir çalışma, kadınların üç boyutlu düşünebilme özelliklerinin erkeklere göre daha az olduğunu gösteriyor.

Kadın sürücülerin zorlandığı anlardan birkaçı

Kadın sürücülerin en fazla yaptıkları hatalardan biri viraj alma anında gerçekleşiyor. Arabasıyla sokak aralarında keskin bir dönüş yapmak isteyen kadın sürücüler, birçok kez yeterli bir açıyla viraja giremiyor. Bu sebepten dolayı arabanın arkada tekeri veya kaportası kaldırıma çarpıyor. Arabada hafif ezik ve çizikler oluşabiliyor.

Geri geri park etmek, şoförlük meziyeti gerektiren bir hamle. Kadın şoförlerin en çok zorlandıkları anlardan biri de bu hareketi yaparken gerçekleşiyor. İnternette yayınlanan videolarda özellikle park anında, aniden gaza basan bayan şoförler etrafta bulunan araçlara tamiri zor hasarlar verebiliyor.

Kadın şoförler, park etme esnasında arabayı kaldırıma yakınlaştırmak için oldukça çaba sarf ediyor. Kimi kadın şoförler bu işi kolaylıkla hallederken, kimilerinin park etme çabası hüsrana dönüşebiliyor. Park cebi önünde dakikalar harcayan kadın şoförlere, bazen erkek şoförler yardımcı oluyorlar.

Diğer bir sıkıntı ise otopark veya otoyol gişeleri. Arabalarını istedikleri hizada durduramayan hanımlar, birçok kez arabadan inip işlerini öyle hallediyorlar. Gişeden sonrasına da dikkat. Direksiyonun hangi tarafa yöneldiğini unutan şoförler kimi zaman girişlerdeki bariyerlere çarpabiliyor.

Benzin istasyonları ise bazen çileye dönüşebiliyor onlar için. Zira dar alanda manevra yapmanın gerektiği bu gibi yerlerde kadın sürücüler geri dönüşü zor hatalar yapabiliyor. Benzin pompasına istediği kadar yaklaşamayan sürücüler, benzin hortumunu arabanın yakıt tankına yetiştiremiyor. İstasyonun marketine arabasıyla giriş yapan bayanların görüntüleri ise komik manzaraların ortaya çıkmasına sebep oluyor.

Park ederken aynalardaki uzaklıklara pek güvenmiyorlar. Kimi zaman arabadan inip diğer araçlarla olan mesafeleri ölçen kadınlara, sokaktan geçenler ‘gel gel’ yardımında bulunabiliyor.

Kadınlar, erkeklere nazaran daha duygusal düşünüyorlar. Araba kullanmayı babalarından veya eşlerinden öğrenirken, çoğu zaman zor anlar yaşanıyor. Yanındakinin uyarılarına içerleyen bayan sürücüler kimi zaman arabayı trafiğin ortasında bırakarak oradan uzaklaşıyor.

Kadınlar, erkeklere göre trafikte çok daha fazla heyecan yapıyorlar. Bu da hataya neden oluyor. Böyle anlarda gaz yerine fren ya da fren yerine gaza basılabiliyor.

Güzel park edince kendimle gurur duyuyorum

Milli Rallici Burcu Çetinkaya ülkemizdeki kadın sürücü algısının genelde negatif olduğunu açıklıyor. Trafikte kimi zaman erkek sürücülerin tacizlerine maruz kalan kadın şoförler, çabuk strese kapılıyor ve üzerlerindeki kadın sürücü baskısına yenik düşüyorlar. “Bir otoparkta bize ‘gel gel’ diyenlerin bile bize olan tavırları farklı.” diyor usta pilot. Araba park ederken kadınların erkeklere göre daha fazla zaman harcamalarının yanlış yapmama stresinden de kaynaklandığını belirtiyor. “Bazen ben de kendi arabamı güzel bir şekilde park edince, dönüp bakıyorum ve kendimle gurur duyuyorum.” diyor.

Sırf kırmızı ışıkta korna çalmasınlar diye otomatik araba aldım

Uzman psikolog Yıldız Burkovik, ülkemizde trafiğe çıkan kadınların erkek şoförler tarafından taciz edildiğini ve kimi zaman yok sayıldığını ifade ediyor. Kendisinin de bir sürücü olduğunu ifade eden Burkovik, özellikle trafikteki sabırsız sürücülerden şikâyetçi. Daha önce manuel vitesli bir arabası olduğunu belirten uzman psikolog, “Kırmızı ışıkta arkamda devamlı korna çalanlar beni strese sokuyorlardı. Kırmızı ışıkta daha hızlı kalkış yapabilmek için otomatik vitesli araba tercih ettim.” diyor.