Çocuklarda Disleksi

Her çocuk, kendi gelişimse hızına göre öğrenme yapar. Her çocuk kendi hızıyla okumayı, yazmayı öğrenir. Eğer çocuğunuzun bulunduğu sınıfta, onun okuma düzeyinin ilerisinde olan çocuklar varsa, bu konuda endişelenmeyin.

Çocuklar, bazı durumlarda zekâca normalin üstünde olmalarına, duygu ve düşüncelerini anlaşılır, etkili bir biçimde ifade etmelerine ve başka insanlarla sağlıklı iletişim kurmalarına rağmen okumayı öğrenirken büyük zorluklar yaşayabilirler. “Disleksi” ya da “özel okuma bozukluğu” olarak bilinen bu durum, çocukların yaklaşık olarak yüzde beşinde görülmektedir. Erkek çocuklarında, kız çocuklarına göre daha fazla görülmektedir.

Disleksi Nedir?

Disleksi, en sık rastlanan öğrenme bozukluklarından biridir. Ancak zekâ ile bir ilgisi yoktur; asıl problem hafıza ve dildir. Disleksi olan kişilerde zekâ geriliği yoktur. Aksine pek çoğu normal ya da normalin üstünde zekâya sahiptir. Albert Einstein, Bill Gates bu konuda en ünlü örneklerdir.

Razon gibi araştırmacılar, disleksiyi şöyle tanımlamaktadırlar: “Disleksi, konuşma ve yazı dilindeki bozukluklardan, algı ve hareket yetersizliğinden, mekânı ve zamanı yapılandırma güçlüğünden doğan, özellikle okuma çıraklığı sırasında görülen bir okuma bozukluğudur. Disleksili çocuklara genellikle zekâları normal olduğu halde okuyamayan öğrenciler arasında rastlanır. Yönleri ayırt edememeden dolayı harfleri karıştıran, algı hataları yapan, analiz-sentez yapamayan çocuğun, görsel-motor bir alışkanlık olan okumada başarısızlığa uğraması beklenen bir sonuçtur.”

Disleksinin sebepleri konusunda henüz genel bir görüş birliğine ulaşılamamıştır. Bazı uzmanlar disleksinin anne-babadan çocuğa geçen kalıtımsal bir bozukluk olduğuna inanırken; kimileri de onu çocuğun sinir sistemindeki bir anormallikle ilişkilendirirler.

Okul Öncesi Dönemde Disleksi Teşhis Edilebilir Mi?

Disleksi, okul öncesi dönemde de tespit edilebilir. Disleksinin en belirgin özelliği, harflerin ve kelimelerin karıştırılmasıdır. Okul öncesi dönemde görülen bazı belirtiler şöyledir:

– 4 yaş ve üzerindeki çocuklarda, başkalarından yardım almaksızın giyinmede güçlük çekme

– 2-3 yaş üzeri çocuklarda, ayakkabıyı doğru ayağa giymede yaşanan sorunlar

– Yürürken sürekli bir şeylere çarpma ya da takılma

– Açık ve anlaşılır biçimde konuşmayı geç öğrenme

– Renkleri sürekli yanlış isimlendirme

– Sık sık görülen ifade karışıklıkları

– Basit bir melodinin ritmine el çırparak uyum sağlamada güçlük çekme

– Okul öncesi dönemde peltek konuşma

– Her gün görülen nesneleri hatırlamada yaşanan güçlükler

– Zayıf bellek

– Sağ ve solu birbirine karıştırma

– Çok yoğun bir şekilde görülen ilgisizlik, dikkatsizlik

Bu belirtilerin bulunduğu her çocuk için disleksi demek doğru değildir.. Aynı zamanda, disleksi olan her çocuk da illa ki bu belirtileri göstermez. Uygun testlerden sonra ancak çocuğun disleksi olup olmadığı sonuca varılabilir.

6 Yaş sonrası Çocukarda Görülen Belirtiler Neler Olabilir?

6 yaşından daha büyük olan çocuklarda da disleksi belirtileri saptanabilir. Disleksi sadece çocuklara özgü bir durum değildir. Daha ileri ki yaşlarda, yetişkinlerde de görülebilir. 6 yaş sonrası çocuklarda görülebilecek bazı belirtiler şöyledir:

– İmlada, hecede yanlışlıklar yapma, aynı sözcüğü değişik şekillerde yazma
– Sayı ve harf sırasını tersine çevirme
-Matematik işaretlerinin yerlerini değiştirme
– Yazı yazmada zorluk
-Sınıftaki arkadaşlarına göre çok alt düzeyde performans gösterme
-Hatırlamada yaşanan güçlükler

Çocukta Disleksi Şüphesi Varsa Neler Yapılmalıdır?

-Çocuğunuzun disleksi olduğundan şüpheleniyorsanız, öncelikle sınıf öğretmeninden destek alınız.
-Çocuğunuza sık sık kitap okuyun.
-Evde televizyonu kapatıp, kitap okumaya zaman ayırın.
-Çocuğunuzu kitap okuma konusunda özendirin.
-Çocuğun okuma yapacağı sırada, sevdiği kitapları seçmesine özen gösterin.
-Okuma eğlenceli bir etkinlik haline getirilmelidir. Bu nedenle baskı ve zorlamayla çocuğa okuma yaptırmaktan kaçının.
-Harfleri ve sayıları yazarken karışıklık yaptığında çocuğu etiketlemeyin.

Disleksi olan çocukları yeniden okulla uyumlu çocuklar haline getirmek mümkün. Disleksi gelişimsel bir sorun olduğu için tedaviden ziyade telafi edilmesi, düzeltilebilmesi daha mümkün bir durumdur. Yaş olarak ne kadar erken fark edilirse o kadar avantaj sağlayacaktır. En geç ilkokul ikinci sınıfta belirtiler çok net bir şekilde görüleceğinden önlem alınabilir.