Okulların açılmış olmasıyla pek çok evde tatlı bir telaş başlamış durumda. Okul çağı çocuğun toplum yaşamına ilk kez bilinçli olarak girdiği dönem olmakla birlikte büyüme ve gelişmenin hızlı olduğu, yaşam boyu sürebilecek davranışların büyük ölçüde oluştuğu bir dönemdir.

Okul öncesi çağda çocuğun beslenme alışkanlıklarını aile etkilerken, okul çağında arkadaşlar/akran grubu, reklamlar gibi etkenler devreye girmektedir. Okulda beslenme konusunda denetimin olmaması, özellikle annenin çalışmasına bağlı olarak okuldan eve gelince çocuğun kendi kendine yiyecek hazırlaması sonucu çocukta yanlış beslenme alışkanlıkları gelişebilmektedir. Bu nedenle çocuğun yeterli ve dengeli beslenebilmesi için çocuğun, ailenin, okul yönetimindeki bireylerin ve öğretmenlerin beslenme konusunda bilinçli ve eğitimli ve işbirliği içerisinde olmaları gerekmektedir.

Okul çağı dönemindeki çocuklar açısından beslenme; evde, okulda ve ev/okul dışında gerçekleşmektedir. Doğru beslenme alışkanlığı geliştirememiş çocuklarda ise sıklıkla öğün atlama, sağlıksız besin seçimi, dengesiz tek yönlü beslenmenin yaygınlaşması ile beslenmeyle ilintili hastalık riskleri artmakta ve beslenmenin maliyeti yükselmektedir. Ülkemizde okul çağı çocuklarında yetersiz ve dengesiz beslenmeye bağlı olarak şişmanlık-zayıflık, bodurluk (yaşa göre boy kısalığı) kemik/diş sağlığı bozuklukları, özellikle demir yetersizliği anemisine ek olarak diğer mineral (kalsiyum, iyot ve çinko) ve vitamin (D vitamini, B1 vitamini vb.) yetersizlikleri görülebilmektedir.

Çocuğun yaşına, cinsiyetine göre yeterli ve dengeli beslenmesinin en önemli göstergesi çocuğun büyüme ve gelişmesidir. Büyümenin yeterliliğinin belirlenmesi, çocuklarda yaşına ve cinsiyetine göre olması gereken vücut ağırlığı ve boy uzunluğunun saptanması; yani büyümenin izlenmesi ile mümkündür.

Büyümenin saptanması çocuklarda sağlık ve beslenme durumunu tanımlayan tek göstergedir, çünkü sağlık ve beslenmeyi olumsuz etkileyen etmenler çocuğun büyümesini etkilemektedir.
Çocukların yeterli ve dengeli beslenebilmesi için tüketilen besinlerin çeşitliliğinin sağlanması ve besinlerden günlük alınan enerji, protein, vitaminler ve minerallerin vücutta en elverişli olarak kullanılabilmesi için dört besin grubunda (süt ve ürünleri, et , yumurta ve kuru baklagiller, taze sebze ve meyveler, ekmek ve diğer tahıllar) yer alan besinlerin öğünlere yeterli ve dengeli dağıtılması gerekir.

Okul çocuklarında yapılan araştırmalar, çocukların büyük çoğunluğunun kahvaltı etmeden okula gittiklerini göstermektedir. Çocuk zamanını; uyku, dinlenme, oyun oynama ve çalışma faaliyetlerine uygun şekilde ayarlama alışkanlığını kazanamadığında, sabahları zamanında kalkıp kahvaltı edememekte, ailenin özellikle annenin kahvaltı etme alışkanlığı olmadığında çocuk da bu durumdan olumsuz yönde etkilenmektedir.

Yeni bir günün başlangıcında, bütün gece aç kalan vücudun, çalışma gücüne kavuşması için sabah kahvaltısının önemi büyüktür. Kahvaltı edilmediğinde uzun süren bir açlık sonucunda güçsüzlük, baş dönmesi, yeterli enerji oluşmadığı için zihinsel faaliyetlerin özellikle dikkat, çalışma ve öğrenme yeteneklerinde azalma ve okul ile iş başarısında azalma görülmektedir. Bu nedenle bu dönem çocuklarda gerek büyüme gelişmenin devamlılığının sağlanması gerek zihinsel ve bilişsel performans için kahvaltı asla geçiştirilmeden yapılması gereken en önemli öğündür.

Kahvaltı İçin Menü Örnekleri

1. 1 su bardağı süt -1 adet haşlanmış yumurta – 4-5 adet zeytin – domates/salatalık- ekmek
2. 1 su bardağı süt – 3-4 ceviz içi veya fındık ezmesi – meyve – ekmek
3. Taze sıkılmış meyve suyu – peynirli omlet –zeytin – ekmek
4. 1 su bardağı süt – ballı ekmek – muz
5. Taze sıkılmış meyve suyu – peynirli tost
6. 1 su bardağı süt – menemen – ekmek – domates/salatalık

Beslenme Çantasını Nasıl Hazırlamalıyız?

Okul çağı çocuklarda beslenme çantasının önemi de büyüktür. Sağlık Bakanlığı‘nın hazırlamış olduğu Okul Kantinleri İç Denetim Raporu‘na göre okul çocuklarının neredeyse yarısının hiç sebze yemediği, %20-30’unun meyve tüketmediği, buna karşın atıştırmalıkları sık tükettikleri ve öğün atladıkları belirtilmiştir. Buradan yola çıkarak beslenme çantasına ne konulacağı, nasıl hazırlanacağı düşünülen beslenme çantasında çocukların gerek sağlıklı gerek yeterli ve dengeli beslenmesinin sağlanması planlanmalıdır.

Pazartesi: Kuru meyveli, cevizli ev yapımı kek, Süt, Meyve
Salı: Peynirli tost veya sandviç, Ayran, Domates, salatalık
Çarşamba: 1-2 dilim peynir, 4-5 adet zeytin + ekmek, Süt
Perşembe: Ev yapımı beyaz peynirli börek, Ayran , Domates/salatalık
Cuma: Haşlanmış tavuklu/ızgara köfteli sandviç, Ayran, Meyve