Fitoterapi Derneği Başkanı Prof. Dr. Ekrem Sezik, Türkçe adı çiçeklerinden dolayı “çarkıfelek” olarak bilenen “passiflora” hakkında bilgiler verdi. Ekrem Sezik, uykusuzluk, adet görme ve menapoz dönemindeki ruhsal sıkıntı ve gerginlik gibi şikayetleri olan kişilerin, sentetiklerden önce passiflorayı kullanabileceğini söylerken, kullanımdan önce eczacılara danışmanın da ihmal edilmemesi gerektiğini ifade etti.

Fitoterapi Derneği Başkanı Prof. Dr. Ekrem Sezik, passifloranın hangi şikayetlere karşı kullanılabileceği ve kullanım miktarı hakkında bilgiler paylaştı.

Ülkemizde, değişik passiflora türlerinin süs için Marmara, Ege ve Akdeniz Bölgelerinde, tırmanıcı olmalarından ve bilhassa güzel, büyük çiçeklerinden dolayı bahçelerde yetiştirildiğini belirten Ekrem Sezik sözlerine şöyle devam etti: “Passifloranın Türkçe adı çiçeklerinden dolayı ‘çarkıfelek’. İşte bu türlerden bilimsel adı Passiflora incarnata olanı eczacılıkta kullanılıyor. Vatanı Kuzey Amerika. Dünyaya buradan yayılmış. Buna tıbbi passiflora diyoruz.”

Hangi kısımları kullanılıyor?

Prof. Dr. Ekrem Sezik passiflora bitkisinin kullanılan kısımlarını da açıkladı: “Tıbbi passifloranın, çiçek ve meyvelerini de taşıyabilen yapraklı toprak üstü kısımları toplanır, kesilir ve kurutulur. Bu kısımlar ya doğrudan veya bu kısımların alkolle ekstre edilmesiyle elde edilen çözeltileri veya değişik organik çözücülerle ekstre edilmesi sonucu elde edilen kuru özütleri değişik bitkisel ürünlerin hazırlanmasında kullanılmaktadır.”

Kullanılış amaçları

Prof. Dr. Ekrem Sezik passifloranın kullanılış amaçlarını maddeler halinde anlatıyor:

• * “Avrupa İlaç Kurumu (AİK) passiflorayı ‘Geleneksel Bitkisel Tıbbi Ürün’ olarak kabul ederek kullanım amacını şu ifadelerle vermektedir : ‘Stresin hafif belirtilerine ve uyku düzenini sağlamaya yardımcı olma.’”
• * “Sağlık Bakanlığı passiflora preparatlarının prospektüslerinde, ‘Huzursuzluk, endişe, adet görme ve menapoz dönemindeki ruhsal sıkıntı ve gerginlikte, uykusuzluk gibi şikâyetlerin giderilmesinde destekleyici olarak kullanılır’ ifadesi ile satışa sunulmasını kabul etmiştir.”
• * “Etkisi zaman içinde görülmektedir. Yani yukarıda belirttiğim etkiler hemen değil, passiflora ürününün kullanılmasından 5-6 gün sonra ortaya çıkmaya başlar.”

Ekrem Sezik, passifloranın ya tek başına veya valeriyan, melisa, şerbetçi otu ile karışımları halinde çay olarak kullanılmasının yanında, eliksir, şurup, tablet gibi formları halinde geleneksel bitkisel tıbbi ürün veya takviye edici gıda olarak piyasada bulunduğunu söylüyor.

Kullanım miktarı

Fitoterapi Derneği Başkanı Prof. Dr. Ekrem Sezik’in passifloranın kullanım miktarı hakkında verdiği bilgiler şöyle:

• “Çay: 1-2 g. bitki kısmı üzerine 150 ml sıcak su ilâve edilip, 10 dakika beklendikten sonra elde edilen çayın, günde 1-4 defa içilmesi tavsiye edilmektedir. Poşet halinde ise, çay 1 poşet kullanarak aynı şekilde hazırlanabilir.”
• “Avrupa İlaç Kurumu, 12 yaş altı için kullanılmasını tavsiye etmez. Ama ESCOP yani Avrupa Bilimsel Bitkilerle Tedavi Birliği ve diğer kaynaklar, 3-12 yaş arası çocuklarda, çocuğun ağırlığına göre ayarlanmış miktarlarda kullanılabileceğini belirtmektedir. Zaten piyasada satılan ürünlerde de 3 yaş üzerindeki çocuklar için uygun kullanım dozları bulunmaktadır.”
• “Sıvı ekstrakt, şurup ve tablet gibi ürünlerde, ürünün prospektüsünde verilen miktarlarda kullanılmalıdır.”

Tüketici için önemli hususlar

Prof. Dr. Ekrem Sezik, passifloranın kullanımında tüketici için önemli hususları ise şöyle sıraladı:

• * “Kullanım için süre kısıtlaması yoktur.”
• * “Yüksek dozda kullanıldığında herhangi bir zararlı etki bildirilmemiştir.”
• * “Fare ve sıçanlarda yapılan değişik zehirlilik deneylerinde, zararlı etki bulunmamış.”
• * “Diğer ilaçlarla etkileşimi hakkında herhangi bir bildirim yok.”
• * “İstenmeyen etkisi çok nadir.”

“Bu hususlar, hasta veya tüketiciye passiflora kullanımı bakımından önemli bir rahatlık sağlamaktadır.”

Tavsiye:

Prof. Dr. Ekrem Sezik passiflora kullanımı konusunda son olarak şunları tavsiye ediyor: “Piyasada eliksir, şurup ve kapsüllerinin yanında Tarım Bakanlığı’ndan izinli valeriyan ve melisa veya şerbetçi otu ile olan karışım poşet çayları ve takviye edici gıda şeklindeki ürünler de bulunmakta. Güvenilir firmaların olmak şartı ile, bu ürünler de benzer amaçlar için kullanılabilir. Passiflora preparatlarını huzursuzluk, endişe, adet görme ve menapoz dönemindeki ruhsal sıkıntı ve gerginlikte, uykusuzluk gibi şikâyetlerin giderilmesinde destekleyici olarak kullanmaktan çekinmeyiniz. İyi sonuçlar alacaksınız. Kullanmadan önce eczacınıza da danışmayı ihmal etmeyiniz.”24